Hekwerken van wat oudere katholieke begraafplaatsen, vooral in Noord-Brabant, zijn rijk aan ornamenten en verwijzingen naar geloof of dood. Zeer bekend is het hek bij de Tilburgse begraafplaats Binnenstad. Rijk voorzien van gietijzeren heiligenbeelden is het een opvallend hekwerk met een dito entree.
Overeenkomstig haar wens werd Anna Maria Moens begraven op de, toen nog, bosrijke Paasberg. Ze wilde niet in een kerk begraven worden en had daarom al in 1818 een stuk grond gekocht om er later begraven te worden.
De lijkkoets werd door zes paarden getrokken. Enkele van Moens' leerlingen zamelden geld in en in 1833 richtten zij op de Paasberg een grafmonument voor haar op. Per abuis met de vermelding van 1777 in plaats van 1775 als haar geboortejaar. Op de andere zijde van de zuil staat: ‘Hier rust ene edele vrouw,/ de roem van haar geslacht,/ [...] zij wees aan ’t jeugdig hart,/ het spoor naar beter leven,/ en kweekte meen’ge bloem,/ voor ’t hemels vaderland’.
De kostschool was geen lang leven beschoren na de dood van Moens. In 1868 moest het sluiten. Het terrein met het grafmonument werd overgedragen aan de gemeente, op voorwaarde dat deze garant zou staan voor het onderhoud. Tegenwoordig is het grafmonument een Rijksmonument. En siert het al sedert het begin van de twintigste eeuw menig prentbriefkaart.
Aan de Kapelweg, tussen Almen en Harfsen ligt de uit 1829 daterende gemeentelijke begraafplaats van beide dorpen. Waarschijnlijk is het toegangshek jonger, zeker de aanpassingen die nu het hek sieren. Het toegangshek is opgenomen in een groter geheel die de begraafplaats een uitnodigende entree geeft.
In Velsen in Noord-Holland staat het eerste crematorium van Nederland. Het stamt uit 1913. Bijna 100 jaar later spreekt het imposante gebouw met de uitbreidingen ontworpen door Dudok nog steeds tot de verbeelding. Al in 1874 was 'De Vereeniging tot invoering der Lijkverbranding in Nederland' - later de Koninklijke Vereniging voor Facultatieve Crematie - opgericht, maar pas in 1914 vond de eerste crematie plaats in Nederland. Tegenwoordig laat meer dan de helft van de Nederlanders zich cremeren en telt Nederland ruim 50 crematoria. Van een taboe op cremeren is dan ook geen enkele sprake meer. Hoe anders was dat in de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw. Het was vooral vanuit de christelijke en meer traditionele zuilen dat er grote bezwaren waren, het verbranden van het dode lichaam zou immers de letterlijke wederopstanding in de weg staan.
Aula
In de negentiende eeuw lieten sommige Nederlanders zich na hun dood in het buitenland cremeren. De bekendste Nederlander die dat deed is ongetwijfeld de schrijver Eduard Douwes Dekker (pseudoniem Multatuli) die zich in 1887 in het Duitse Gotha liet cremeren.
In de tweede helft van de negentiende eeuw kwam een grote lobby opgang die zich inzette voor de mogelijkheid tot crematie in Nederland, maar het zou nog lang duren voordat het gemeengoed zou worden. Toen in 1913 de bouw van het crematorium was voltooid, verstomde de lobby echter niet. Zo verschenen er prentbriefkaarten ter promotie van het cremeren. Daarbij waren de initiatiefnemers heel transparant en open om maar duidelijk te maken dat er niets geheimzinnigs of duister achter crematie school. Ook liet de Facultatieve promotiefilms maken.
Promotiefilm van Willy Mullens in opdracht van de Facultatieve (geen geluid).
Na de Tweede Wereldoorlog kregen afbeeldingen van verbrandingsovens een beladen betekenis. Een prentbriefkaart met de afbeelding van een oven in een crematorium zullen we dan ook niet snel meer zien. Maar het toont aan dat indertijd alles werd aangegrepen om te laten zien dat een crematie heel zakelijk werd voltrokken in een verzorgde en waardige omgeving. Bovenstaande prentbriefkaart laat zien dat men afscheid kon nemen van de dierbare overledene in een stijlvolle omgeving.
Van crematorium Westerveld verschenen in de beginjaren meerdere reeksen met prentbriefkaarten. Deze poststukken hebben bijgedragen aan de acceptatie van crematie in Nederland. En daarmee is het een schoolvoorbeeld voor moderne marketeers.