In Velsen in Noord-Holland staat het eerste crematorium van Nederland. Het stamt uit 1913. Bijna 100 jaar later spreekt het imposante gebouw met de uitbreidingen ontworpen door Dudok nog steeds tot de verbeelding. Al in 1874 was 'De Vereeniging tot invoering der Lijkverbranding in Nederland' - later de Koninklijke Vereniging voor Facultatieve Crematie - opgericht, maar pas in 1914 vond de eerste crematie plaats in Nederland. Tegenwoordig laat meer dan de helft van de Nederlanders zich cremeren en telt Nederland ruim 50 crematoria. Van een taboe op cremeren is dan ook geen enkele sprake meer. Hoe anders was dat in de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw. Het was vooral vanuit de christelijke en meer traditionele zuilen dat er grote bezwaren waren, het verbranden van het dode lichaam zou immers de letterlijke wederopstanding in de weg staan.
Aula
In de negentiende eeuw lieten sommige Nederlanders zich na hun dood in het buitenland cremeren. De bekendste Nederlander die dat deed is ongetwijfeld de schrijver Eduard Douwes Dekker (pseudoniem Multatuli) die zich in 1887 in het Duitse Gotha liet cremeren.
In de tweede helft van de negentiende eeuw kwam een grote lobby opgang die zich inzette voor de mogelijkheid tot crematie in Nederland, maar het zou nog lang duren voordat het gemeengoed zou worden. Toen in 1913 de bouw van het crematorium was voltooid, verstomde de lobby echter niet. Zo verschenen er prentbriefkaarten ter promotie van het cremeren. Daarbij waren de initiatiefnemers heel transparant en open om maar duidelijk te maken dat er niets geheimzinnigs of duister achter crematie school. Ook liet de Facultatieve promotiefilms maken.
Promotiefilm van Willy Mullens in opdracht van de Facultatieve (geen geluid).
Na de Tweede Wereldoorlog kregen afbeeldingen van verbrandingsovens een beladen betekenis. Een prentbriefkaart met de afbeelding van een oven in een crematorium zullen we dan ook niet snel meer zien. Maar het toont aan dat indertijd alles werd aangegrepen om te laten zien dat een crematie heel zakelijk werd voltrokken in een verzorgde en waardige omgeving. Bovenstaande prentbriefkaart laat zien dat men afscheid kon nemen van de dierbare overledene in een stijlvolle omgeving.
Van crematorium Westerveld verschenen in de beginjaren meerdere reeksen met prentbriefkaarten. Deze poststukken hebben bijgedragen aan de acceptatie van crematie in Nederland. En daarmee is het een schoolvoorbeeld voor moderne marketeers.
