Skip to main content

Beroemde Graven


Geschreven: 15 juli 2002
Aangepast: 23 december 2020
Auteur: Marten Mulder
Categorie: Maatschappij

 

* Warffum 1841 - † 1921

 

Waar zich nu kantoren en woningen bevinden, de Fongerstede, stond eerder de fietsenfabriek van Fongers. In 1871 vestigde de smidsknecht Albert Fongers een smederij aan de Nieuwe Kerkhof te Groningen. Zijn belangstelling voor een nieuw vervoermiddel, dat voorzichtig zijn intrede deed in Nederland, deed hem in 1880 de fiets ontwikkelen, die basis werd van het Fongerrijwiel. In een gebouwtje naast zijn smederij begon hij in 1884 met de productie daarvan. In 1896 volgde de oprichting van een NV en in 1897 verrees aan de Hereweg te Groningen de rijwielfabriek Fongers. Hier fabriceerde men kwaliteitsfietsen, die het uiteindelijk moesten afleggen tegen vele andere en goedkopere merken. De strijd moest immers worden aangebonden met een veelheid aan buitenlandse concurrenten. In 1961 werd de fabriek uiteindelijk overgenomen door Phoenix uit Leeuwarden. Samen met de Germaan uit Meppel werd dat de combinatie PFG (Phoenix, Fongers, Germaan). Op haar beurt werd deze combinatie overgenomen door Batavus. In 1971 staakte men de produktie in Groningen.

De oprichter Albert Fongers overleed in 1921 en zijn zoon Ties, die hem was opgevolgd stierf in 1944. Op de Zuiderbegraafplaats te Groningen bevindt zich het familiegraf van de familie Fongers. Op deze begraafplaats trekt vooral het grafmonument van de familie Scholten de aandacht, maar wie zijn ogen de kost geeft en zijn blikken laat gaan over al de grafmonumenten van Groningers van naam, ontdekt al snel het familiegraf van Fongers. FongersOmgeven door een wat hogere haag is het alsof men voor dit familiegraf gezocht heeft naar beslotenheid, naar intimiteit. Geen veelheid van namen en jaartallen sieren het monument. Het monument weerspiegelt wat in het derde couplet van het Gronings volkslied wordt bezongen:

Doar woont de dege degelkhaid
De wille, vast as stoal,
Doar vuilt 't haart, wat tonge sprekt,
In richt- en slichte toal.
Ain Pronkjewail in golden raand
Is Grönnen; Stad en Ommelaand.

Die "degelkhaid", degelijkheid vindt men terug in dit grafmonument, dat elke buitensporigheid mist en getuigenis aflegt van de noeste werkers, die hier hun laatste rustplaats vonden.

 

Literatuur

  • Het volk van Loug en Stad; Stichting 'Grunneger Bouk' (2000)
  • Nieuwe Groninger Encyclopedie; Groningen (1999)

 


Geschreven: 15 juli 2002
Aangepast: 29 september 2020
Auteur: Marten Mulder
Categorie: Kunst & Cultuur

 

* Groningen, 23 maart 1839 - † Groningen 3 oktober 1926

 

Ooit schreef de journalist en schrijver Ab Visser over de schilder Otto Eerelman: "Zijn populariteit was zo groot, dat wij als kinderen dachten, dat hij als kunstenaar onmiddellijk na Rembrandt kwam, om op oudere leeftijd tot de ontdekking te komen, dat men buiten de Herepoort zo goed als nergens van hem gehoord had." Die grote populariteit had Eerelman te danken aan zijn vaardigheid dat te schilderen wat Groningers geliefd was: paarden en andere huisdieren. Vooral paarden. 

Eerelman, tijd- en plaatsgenoot van H.W. Mesdag, diens broer Taco Mesdag en Jozef Israëls, studeerde van 1860 tot 1863 aan de Academie Minerva, van 1864 tot 1865 aan de beroemde Koninklijke Academie te Antwerpen en in 1865 op het atelier van Laurens Alma Tadema. Eerelman keerde, na een korte tijd in Parijs te hebben gewerkt, terug naar Groningen om tussen 1867 en 1874 te werken aan de Academie Minerva. In 1874 besloot hij zich geheel te wijden aan de schilderkunst en verhuisde hij naar Brussel. Langere tijd verbleef hij in Den Haag (1875-1902) en kreeg daar regelmatig koninklijke opdrachten. In paleis Het Loo bevinden zich werken van hem. Uiteindelijk, met Arnhem als tussenstation, vestigde hij zich in de stad Groningen, alom gerespecteerd en gevierd. Enkele jaren was hij voorzitter van Pictura, het Kunstlievend Genootschap, dat in 1838 de naam Pictura kreeg. Met dit genootschap hadden Taco en Hendrik Willem Mesdag, evenals Jozef Israëls banden.

Op zijn 80ste eerde men Eerelman door het geven van zijn naam aan een straat in de stad en werd hij geridderd. De opdracht van het gemeentebestuur tot het maken van een schilderij leidde tot dat werk, dat bijna elke Groninger kent: De paardenkeuring op de Grote Markt op de 28ste augustus. Dit schilderij bevindt zich in het Groninger Grafmonument Eerelmanstadhuis aan de Grote Markt. Een schilderij, dat weergeeft hoe Groningen in die periode de 28ste augustus vierde. De feestdag, die herinnert aan het ontzet van de stad Groningen op 28 augustus 1672 en nog jaarlijks wordt gevierd. Bernhard van Galen, bisschop van Münster, ook wel spottend Bommen Berend genoemd, leed na vijf weken met zijn troepen uiteindelijk de nederlaag. De stad, die door Rabenhaupt moedig werd verdedigd, kon worden ontzet. Uiteraard treffen we op het schilderij van Eerelman bekende Groningers aan, maar de paarden stelen de show.

Otto Eerelman overleed op 3 oktober 1926 en ligt begraven op de Zuiderbegraafplaats te Groningen in een familiegraf met het eenvoudige opschrift: rustplaats familie Otto Eerelman.

 

Literatuur

  • Groningen Gids voor cultuur en landschap; Bedum (1994)
  • Nieuwe Groninger Encyclopedie; Groningen (1999)

 

 


Geschreven: 15 juli 2002
Aangepast: 02 januari 2022
Auteur: Marten Mulder
Categorie: Kunst & Cultuur

 

* Nijmegen 28 september 1880 – † Elp 27 januari 1947

 

Het korte verblijf van de schilder Van Gogh in Drenthe en de restauratie van het pand waar hij enige maanden verbleef, zou je bijna doen vergeten dat Drenthe zelf ook een aantal schilders heeft voortgebracht. We zouden ze vertolkers van d' Olde Lantschap, Drenthe, kunnen noemen. Een voorbeeld daarvan is Roessingh. Tijdgenoot, stadgenoot en broeder in de kunst was Reinhart Dozy.


Geschreven: 13 juli 2002
Aangepast: 04 februari 2023
Auteur: Marten Mulder
Categorie: Wetenschap

 

* Smilde 1815 - † Assen 1896

 

Door een klein perceel bos aan het oog onttrokken ligt tussen de Europaweg en de N33 de Joodse Begraafplaats van Assen. Eén van de herinneringen aan de Joodse ingezetenen, die voor Assen van veel betekenis zijn geweest. Op deze begraafplaats treffen we het grafmonument aan van Dr. David Cohen.