Veel gemeentelijke begraafplaatsen zijn aangelegd in de negentiende eeuw en werden later uitgebreid. Ze lagen destijds buiten de bebouwde kom maar zijn inmiddels in veel gevallen omringd door woonwijken. Vaak zijn ze alweer gesloten of in sommige gevallen zelfs alweer verdwenen. In de twintigste eeuw werden begraafplaatsen op andere wijze aangelegd, op andere locaties en met het idee dat er meer te beleven moest zijn dan alleen de dood. Dat dit idee niet verdwenen is, bewijst één van de laatste nieuw aangelegde begraafplaatsen in Nederland. Bij het Gelderse dorpje Spijk in de huidige gemeente West Betuwe werd op 3 september 2004 een nieuwe gemeentelijke begraafplaats geopend.
Historische ontwikkeling van de plaats Soest
Van de vroegste ontwikkelingen rond Soest is weinig bekend. Bij archeologisch onderzoek heeft men sporen ontdekt die aantonen dat rond 11.000 jaar voor Christus groepen jagers deze streek bevolkten. In de duinen bij Soest zijn verder werktuigjes gevonden van ongeveer 8.000 jaar voor Christus. Wat tastbaarder zijn de verschillende grafheuvels die dateren van plus minus 2.000 jaar voor Christus. Een van die grafheuvels, het Enghenbergje genaamd, is te vinden op de Eng, temidden van de bouwlanden.
Friesland kent 24 katholieke begraafplaatsen. Vaak wordt gedacht dat er in het noorden alleen hervormde of gemeentelijke begraafplaatsen zijn te vinden, maar elke redelijke grote plaats in Friesland heeft wel een katholieke begraafplaats. Ze dateren voor een groot deel uit de negentiende eeuw, met name uit de tweede helft. Een vijftal van die begraafplaatsen is gelegen bij een katholieke kerk. De katholieke begraafplaats van Sneek dateert uit 1892 en is een van de weinige met een kapel.
Snakkerburen is een streek langs de Dokkumer Ee, ten noorden van Leeuwarden. Tot 1944 viel de buurtschap onder de gemeente Leeuwarderadeel. Kerkelijk gezien behoorde Snakkerburen tot het dorp Lekkum. Door de snelle expansie van de nabijgelegen stad Leeuwarden en de handige ligging van Snakkerburen langs het water, telde de buurtschap vanaf ongeveer 1750 tot ver in de 20e eeuw echter meer inwoners dan Lekkum. Vandaag de dag is de situatie weer omgedraaid en heeft Lekkum tweemaal zoveel inwoners als Snakkerburen dat bij de laatste telling 220 inwoners telde.
Naast de pakweg 300 rooms-katholieke begraafplaatsen en kerkhoven kent Limburg ook een tiental hervormde begraafplaatsen, voornamelijk in het zuidelijke deel van de provincie. Ze zijn vaak klein, soms niet groter dan een paar vierkante meter. Op sommige algemene begraafplaatsen, zoals in Roermond en Maastricht, liggen de protestanten of hervormden vaak op een eigen deel. De namen verschillen vaak nogal van de overige namen die je tegenkomt op de begraafplaats. In Sittard is dat ook goed te zien. Ook Duitse namen komen hier voor.
Het eiland Schiermonnikoog kent twee begraafplaatsen: Vredenhof, waar veel Duitse en geallieerde soldaten liggen begraven die hier aanspoelden en de burgerlijke begraafplaats. Deze laatste begraafplaats, gelegen midden in het dorp rondom het eenvoudige kerkje, was enkele jaren geleden het middelpunt van aandacht voor de gemeente Schiermonnikoog. Deze liet namelijk op het kerkhof een inventarisatie maken van bijzondere graftekens. Daarnaast werd een nieuwe urnenmuur geplaatst en is beleid ontwikkeld voor behoud van het kerkhof. Onderdeel van de inventarisatie was ondermeer een archiefonderzoek naar de geschiedenis van het kerkhof. Die geschiedenis volgt hieronder.
Aan de Vlaardingerdijk in Schiedam ligt tussen het groen de voormalige R.K. begraafplaats van Schiedam. Midden op de begraafplaats staat een veelhoekige, neoclassicistische kapel, gebouwd in 1853. In de jaren zeventig van de twintigste eeuw is de begraafplaats gesloten en raakte de kapel in onbruik. Sinds 1977 is de kapel met enkele bijgebouwen en het toegangshek aangewezen als rijksmonument. Net in die jaren was de begraafplaats gesloten en de kapel werd niet meer gebruikt. Na een lange periode van leegstand en verval werd de kapel in 2001 na een ingrijpende restauratie herbestemd, nu als kerk voor de Roemeens Orthodoxe Parochie in Nederland. Samen met de bijbehorende gebouwen, het hekwerk en de grafmonumenten ligt hier een bijzonder stukje Schiedam.
In de achttiende eeuw wees niets erop dat het begraven in kerken en op kerkhoven midden in dorpen en steden zijn langste tijd had gehad. Een vooruitstrevende inwoner van Den Haag stichtte op een duin in Scheveningen de eerste openbare buitenbegraafplaats in Nederland. Dat wil zeggen de eerste bewust buiten de bebouwde kom aangelegde begraafplaats. Bij de aanleg lag de begraafplaats nog ver weg van enige bebouwing in de duinen.
In Nederland zijn meer dan vijfhonderd begraafplaatsen of kerkhoven van rijkswege beschermd. Dit zijn de toppers van onze funeraire cultuur en van dusdanige waarde dat ze landelijk beschermd zijn. Men kan echter over deze lijst discussiëren! Die discussie zou men gemakkelijk kunnen voeren aan de hand van begraafplaats De Biezen in Santpoort-Noord in de gemeente Velsen. Deze begraafplaats, naar ontwerp van L.P. Zocher (1820 - 1915), is niet groot maar vertegenwoordigt een aantal belangrijke aspecten van de funeraire cultuur uit de laatste helft van de negentiende eeuw.
Het dorp Bergen in Noord-Holland is een aantrekkelijk dorp, gelegen tegen de duinen. Die aantrekkingskracht is niet nieuw want al heel lang geleden vestigden zich hier op een strandwal de eerste mensen. Het dorp werd in de tiende eeuw voor het eerst vermeld, maar is mogelijk ouder. De oudste bewoning in dit gebied dateert van circa 3000 tot 1500 voor Christus. De strandwallen vormden ideale bewoningsplaatsen. Op de oudste strandwallen, die het meest oostelijk liggen, werden plaatsen als Alkmaar en Heiloo gesticht. Vanzelfsprekend werd daar ook begraven.