De heer Rhoen schreef al een aardige geschiedenis van de Oude Algemene Begraafplaats te Zeist, maar hij eindigt zijn verhaal als de begraafplaats gesloten wordt verklaard. Natuurlijk is het verhaal van de begraafplaats hiermee niet klaar! Want gesloten betekent voor een begraafplaats eigenlijk alleen gesloten voor het begraven van lijken. Aan de sluiting ging overigens meer vooraf dan alleen de feitelijke bekendmaking. Al in 1955 werd aangedrongen op sluiting van de begraafplaats omdat deze inmiddels in de bebouwde kom was komen te liggen.
Het zou de koning welgevallig zijn
Met het Koninklijk Besluit van 24 mei 1825, nummer 162, besloot Willem I de maatregel van de Fransen die hij in 1813 had teruggedraaid, weer te doen herleven. Doel was het verbod op begraven in kerken en in steden aan banden te leggen, zodat het alleen nog in gemeenten met minder dan duizend inwoners was toegestaan om te begraven op kerkhoven of begraafplaatsen in de kom van de gemeente. De provinciale maatregel werd in de provincie Utrecht in 1827 gepubliceerd in het provinciaal blad nummer 57.
Op 7 januari 1828 diende het gemeentebestuur van Zeist bij de koning een verzoekschrift in, waarbij verzocht werd ontheffing te verlenen van het Koninklijk besluit van 24 mei 1825, nummer 162, op grond waarvan Willem I het decreet van de Fransen feitelijk weer had geeffectueerd en waardoor het verboden werd in plaatsen met meer dan duizend inwoners na 1 januari 1829 de doden te begraven op kerkhoven of begraafplaatsen gelegen binnen de bebouwde kom.
De oudste sporen
Op de natuurlijke heuvel gelegen op de grens van de Dorpsstraat en de Utrechtseweg werd in 1180 een tufstenen kerk gebouwd. Daarvoor moet op die plek al een houten kerk hebben gestaan. Op deze kerkheuvel werd ook begraven. Tussen augustus 1964 en maart 1965 werd de kerk gerestaureerd en Dr. H. Halbertsma, conservator van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) te Amersfoort, werd in de gelegenheid gesteld kort archeologisch onderzoek uit te voeren. Er werden onder de vloer van de kerk in het zand restanten van graven van voor de bouw van de stenen kerk gevonden.
In de twintiger jaren van de negentiende eeuw werden niet alleen veel algemene begraafplaatsen buiten de bebouwde kom aangelegd, ook veel bijzondere begraafplaatsen vinden in die periode hun oorsprong. Zo zocht de katholieke gemeenschap van Zwolle in 1827 naar een geschikt terrein voor haar kerkhof buiten de stad. De koop van een stuk akkerland kwam helaas niet rond en toen ook nog eens bleek dat er onvoldoende geld was, liet men de zaak rusten. Vervolgens moesten de katholieken wachten tot 1840. In dat jaar verklaarde baron F.W.J.A. van Lamsweerde zich bereid een stuk grond aan te kopen voor de begraafplaats.
De Friese stad Workum is altijd een open stad geweest zonder verdediging. De stad was lang en smal, gebouwd aan weerszijden van de inmiddels gedempte Wymerts. Al met al, van de sluis tot het Dwarsnoard, was de stad zo'n anderhalve kilometer lang. Hoewel niet gelegen aan zee, was Workum van belang in de zeehandel. Door een verbinding van zo'n twee kilometer, het Soal, had de stad verbinding met de Zuiderzee. De zeesluis aan de zuidkant van Workum was van groot belang. Hier stond onder meer een herberg en er lag een scheepswerf.
De Zaanstreek wordt gevormd door de huidige gemeenten Zaanstad, Wormerland en Oostzaan. Het zuid-oostelijke deel van de gemeente Alkmaar met het dorp Markenbinnen wordt ook nog tot de Zaanstreek gerekend. In totaal liggen in dit gebied 22 begraafplaatsen die in de huidige behoefte voorzien. Van klein tot groot, gesloten, nagenoeg verdwenen of vol in gebruik met crematorium, alle hebben ze een geschiedenis die past bij de streek. Alvorens nader in te gaan op de oude begraafplaats van Wormerveer, wordt eerst nader gekeken naar de geschiedenis van het begraven in de Zaanstreek.
Wie aan Drenthe denkt, heeft niet onmiddellijk het idee dat zich in deze provincie grote gebeurtenissen hebben afgespeeld. Toch is Drenthe meer dan eens het toneel geweest van grote veranderingen, met meer dan regionale betekenis. Van een van die gebeurtenissen is de weerslag te vinden op de begraafplaats van Wilhelminaoord.
Ooit werd op het Wad intensief robbenjacht bedreven. Het dorp Westernieland kende daarin een eeuwenlange traditie. Terwijl in het naburige Pieterburen nu zeehonden worden opgevangen, is de discussie - we schrijven juli 2003 - over het afschieten van een bepaald quotum losgebrand. Teveel van deze dieren zou schadelijk zijn voor de visstand. Met deze discussie hield men zich niet bezig tot halverwege de twintigstee eeuw. Men oefende een beroep uit en hoefde daar niet geheimzinnig over te doen. Op het kerkhof van Westernieland leggen een paar grafstenen hiervan getuigenis af.
Buiten de bebouwing ligt in het Amsterdamsche Veld de rooms-katholieke begraafplaats van Weiteveen. Een locatie, die herinnert aan de zware tijden van de vervening, evenals dat met de naam van het dorp het geval is. Vanaf omstreeks 1850 vestigden zich kolonisten uit het gebied van Hannover in het Amsterdamsche Veld en het Schoonebeekerveld. Plaggenhutten vormden hun onderkomen. In hun levensonderhoud voorzagen ze door veenarbeid, boekweitcultuur en wat vee op de arme grond, die ontstond na de vervening.