Op het graf van het echtpaar Kamphuis-Tienkamp treffen we een fraai grafdicht aan. Fraai vanwege de inhoud. Taalkundig is er misschien wel wat op af te dingen, met name op de voorlaatste zin, waarin voor ontheven werd gekozen om te kunnen rijmen op het vergank’lijk leven.
Juichen, treuren, voorspoed, rampen
Wisselen op deez’ aarde af.
Maar men zal er niet mee kampen
In het stil en duister graf.
’t Graf is voor ’t vergank’lijk leven
Zachte rust dat alles tart
En zij doet den mensch ontheven
Wat ’t lichaam in het leven smart.
De strekking is duidelijk: in het menselijk leven wisselen vreugde en verdriet elkaar af. Eerst bij de dood en in het graf komt daaraan een eind. In het grafdicht hebben de nabestaanden de dood en het graf een positieve duiding willen geven. Wie het grafmonument beziet, kan zich niet onttrekken aan de indruk, dat het deel waarop hun namen voorkomen op een later tijdstip is geplaatst. Mogelijk ter vervanging van een beschadigd onderdeel.
Wanneer Egbert in 1878 trouwt met Wietske oefent hij het beroep van klompenmaker uit. Uit de geboorteakten van hun kinderen blijkt, dat hij dat beroep dan nog uitoefent. Eerst in de huwelijksakten van de kinderen wordt melding gemaakt van Egbert als landbouwer. Dit laatste is niet zo vreemd als men bedenkt, dat hij stamde uit een boerengezin.
bij de zerk van Klaas Hof
Droogt, droogt u tranen af, gij
die zoo bitter schreit.
Het is de weg des doods, die hier
ten leven leidt
Al van een ouden man, die
van hier is weggevaren,
Al in den ouderdom van 78 jaren
4 maanden zijn erbij…dagen nog bijeen.
Hij ligt hier nu begraven al
onder dezen steen.
Groningen den 16 Januari
Klaas Hof
Bij de stèles van het echtpaar Van der Molen-Hofstede.
Van de middeleeuwse kruiskerk resteert slechts het transept en het rechtgesloten koor. Op het kerkhof heeft men de contouren van het imposante kerkgebouw aangebracht. Zelf bezit het kerkhof een schat aan grafpoëzie. Veel van de stèles zijn rijkelijk voorzien van grafsymboliek en met de poëzie duiden ze op een zekere welstand bij enkele lagen van de bevolking. Sommige van de gedichten vallen op door hun lengte, zoals die van het echtpaar Van der Molen-Hofstede. Gedichten die ook opvallen door de liefde en de genegenheid, die er uit spreekt. Op de stèle van zijn echtgenote liet Van der Molen het volgende grafdicht aanbrengen:
Hier rust in ’t aardrijks koelen schoot
Mijn trouwe lieve Echtgenoot
Haar kinderen trouwe Moeder.
Hulpvaardig blij en welgezind
Was zij bij velen regt bemind
Der armoe trouwe Voeder.
Haar stoflijk deel hoe zwak ook ’t waar,
Was mij gelijk een steunpilaar
Bij ’t klimmen mijner dagen
Hij wiens bestuur d’ alwijsheid is
Doe ’t onherstelbaar droef gemis
Met lijdzaamheid mij dragen.
En eens in zaal’ge Eeuwigheen
Mij met mij dierbre weer vereen.
Albertus Zefat
8 oktober 1901- 27 juli 1944
Bertus Zefat en zijn echtgenote Aaltje Heres hadden een kippenbedrijf in Valthe. In het najaar van 1942 verschafte het echtpaar Zefat onderdak aan een aantal Joden die uit Emmen waren gevlucht na gewaarschuwd te zijn voor een razzia. Gevaar voor ontdekking was echter dermate groot, dat besloten werd een schuilplaats aan te leggen in het Valtherbos. Een hol, met daarin een woon- en een slaapruimte bedekt door stammen, takken en bladeren. In 1943 werd de schuilplaats ontdekt door een wandelaar, die op zijn wandeling door het dak zakte. Met spoed werden de onderduikers ondergebracht op verschillende adressen in Emmen.