In november 2007 besteedden we in deze rubriek al eens aandacht aan één van de meest curieuze grafmonumenten van Nederland, nl. het grafmonument voor de familie Nellesteyn in Leersum, beter bekend als de Tombe van Nellesteyn. Meest in het oog springend is de toren, ontworpen door J.D. Zocher jr. In de onderbouw, die in de heuvel is ingegraven, bevindt zich het mausoleum voor de familie.
Wat weinigen weten is dat in de negentiende eeuw een klein huisje is aan de achterzijde werd aangebouwd. De bewoners zorgden voor het onderhoud van het monument en de omgeving en leidden bezoekers rond. Helaas zijn er nauwelijks afbeeldingen bekend van dit bewoonde grafmonument. In 2007 werd een afbeelding getoond waarop het huisje verscholen was achter struiken en een heg. Onlangs kwamen we echter deze afbeelding tegen, waarop duidelijk een huisje in volle glorie te zien is.
Maar wie goed kijkt, ziet dat het huisje geschilderd is. Een vergelijking met het huisje op de andere afbeelding is vrijwel onmogelijk, maar de schoorsteen lijkt er anders uit te zien. Aan de rechterzijde is een geschilderde vrouw te zien. En had de kaart van vorig jaar een poststempel uit 1930, bovenstaande kaart kent een handmatige datering van 'Donderdag, 29 juli 1920'.
Onduidelijk is in ieder geval waarom het huisje geschilderd is. Misschien was het ten tijde van de foto in dusdanig slechte staat, dat de maker voor de verkoop van de foto als prentbriefkaart het huisje maar overschilderde, want een bouwval verkocht natuurlijk niet. Wie weet? Op het dak van de toren, die als uitkijktoren fungeerde, is overigens nog een stellage te zien. De functie daarvan is onduidelijk. Wellicht werd deze gebruikt bij werkzaamheden aan de toren. Het typische is dat deze stellage niet weggemoffeld is met verf...
Dit artikel verscheen eerder in de nieuwsbrief van december 2008
Historische afbeeldingen laten soms een bijzonder verhaal zien, het is vaak een echt tijdsdocument. Dit keer zijn we op zoek naar het verhaal van een afbeelding. Hier ziet u een foto/prentbriefkaart met ruim 60 graven. Op sommige graven ligt een helm, waarschijnlijk gaat het dus om oorlogsgraven. Links een fraai baarhuisje. Rechts, op de achtergrond, ziet u bebouwing, zo te zien woningen.
Als het oorlogsgraven zijn, kan het zijn dat de doden later elders zijn herbegraven en er nu niets meer te zien is. Maar mogelijk is het baarhuisje er nog wel. Heeft u enig idee welke begraafplaats te zien is op de foto, laat het ons weten.
Dit artikel verscheen eerder in de nieuwsbrief van november 2008
Wie nu op de Bredaseweg gaat staan in Tilburg, zal op het eerste gezicht misschien niet snel een ander beeld zien dan op onderstaande prentbriefkaart (poststempel oktober 1948). Toch is er in de laatste tachtig jaar wel het nodige gebeurd met de gietijzeren beelden die de begraafplaatsmuur sieren.
In vroegere tijden moesten nabestaanden vaak naar een steenhouwerij om een geschikte steen voor het graf uit te zoeken. De steenhouwer had een breed assortiment waaruit de nabestaanden een keuze kon maken. Dat betekende echter dat de steenhouwer tal van voorbeelden altijd in huis moest hebben. Een kostbare zaak, die bovendien de nodige ruimte in beslag nam. Slimme ondernemers maakten daarom gebruik van foto's waarop hij zijn hele aanbod kon laten zien. Bovendien ontstond daardoor de mogelijkheid om nabestaanden thuis de keuze te laten maken in plaats van bij de steenhouwer. Hierdoor konden ook nabestaanden die verder weg woonden makkelijk een keuze maken. De steenhouwer hoefde enkel te zorgen voor meerdere setjes foto's en gaf die in beheer bij bijvoorbeeld begrafenisverenigingen. Tegenwoordig is dit de gewoonste zaak van de wereld. De uitvaartondernemer heeft alles in een handzame map bij zich, maar in het begin van de vorige eeuw was dit een stuk minder gewoon.
Bovenstaande foto is afkomstig van grafsteenhouwerij Wed. P. Cuperus uit Bolsward. Het gaat om het graf van Elizabeth de Jong en twee van haar kinderen. Ze overleed zelf nog geen week na de geboorte van een doodgeboren kind.
De oplettende kijker ziet dat de achtergrond van foto een doek is en geen natuurlijke omgeving. Aan de rechterkant van de foto is de muur te zien waar het doek aan is bevestigd. Op deze manier kon de steenhouwer de steen laten zien, en bleef de rommelige en stoffige omgeving van de steenhouwerij voor de kijker verborgen.
Het graf van Elizabeth de Jong bestaat overigens nog steeds. Ze ligt begraven op de begraafplaats in Hennaard. Haar man Rimmer Kingma ligt naast haar begraven. Hij overleed in 1958. Zijn graf heeft een identiek grafmonument.
Dit artikel verscheen eerder in de nieuwsbrief van augustus 2008