In het Brabantse Andel ligt bij de Romboutstoren, een restant van de vroegere kerk van Neer Andel, een grafzerk voor Jan Claesen. Volgens overlevering een trompetter van de prins. Maar is dat wel zo?
Tussen Heeze en Leende ligt het gehucht Kerkhof. De benaming van het gehucht slaat terug op het feit dat hier al heel lang begraven wordt en dat gebeurt tot op de dag van vandaag. Er bevinden zich zelfs twee begraafplaatsen op een perceel dat wat hoger ligt in het beekdal van de Groote Aa. Hier stond tot 1827 een kerk, maar na een blikseminslag brandde deze af. Tot 1854 werden de doden uit Heeze hier begraven.
In 1895 vestigde de jonge congregatie Paters van de H. Familie zich in een voormalige kazerne in Grave. De aanwas van studenten was fors en in 1912 werd het gebouw te klein. Alphons de Kanter, een leerlooier uit Kaatsheuvel, bood de congregatie grond aan voor de bouw van een kleinseminarie in Kaatsheuvel. Het eerste gebouw van het noviciaat kwam achter het huis van P. van Dongen te staan en in 1914 kwam de huiskapel gereed. Het complex kreeg een eigen drukkerij, slagerij, bakkerij, boerderij, tuinderij en ook een begraafplaats.
Aan de Oude Bredasebaan in Oosterhout ligt wat in de volksmond het ‘misdadigerskerkhof’ heet. De begraafplaats werd aangelegd naar aanleiding van de Begrafeniswet van 1869, waarin het elke gemeente verplicht werd gesteld een algemene begraafplaats aan te leggen. Oosterhout kende al een katholieke begraafplaats aan de Veerseweg, waar de overwegend katholieke bevolking van Oosterhout zich liet begraven. De protestanten werden begraven op hun eigen begraafplaats aan de Nieuwe Bouwelingstraat en Joodse inwoners van Oosterhout lieten zich op de Joodse begraafplaats op de Vrachelse heide begraven.
De stad Tilburg kreeg in 1809 stadsrechten verleend door Lodewijk Napoleon. Begin negentiende eeuw was er inderdaad sprake van een centrum, maar eigenlijk was Tilburg vooral een verzameling van historisch aaneengegroeide buurtschappen. In Midden-Brabant werden deze buurtschappen ook wel herdgangen genoemd. De belangrijkste voor Tilburg waren Veldhoven, Korvel en Heuvel, alle verbonden door lange linten met bebouwing. Centraal lag het buurtschap De Kerk, genoemd naar de parochiekerk van ’t Heike die hier al in de middeleeuwen was gewijd aan Sint Dionysius. Bij de kerk werd begraven waarmee dit waarschijnlijk de oudste locatie is waar in Tilburg de doden hun laatste rustplaats vonden.
De geschiedenis van begraafplaats De Bieberg start in Ginneken, een zelfstandig dorp zo’n twee kilometer ten zuiden van Breda. Daar begroeven de inwoners hun doden eeuwenlang op het kerkhof bij de oorspronkelijk katholieke Laurentiuskerk. De locatie daar is al zeker vanaf begin veertiende eeuw in gebruik. In 1648 kwam de kerk in handen van de hervormden, maar op het kerkhof werden ook andere gezindten begraven.
De terreinen waarop psychiatrische instellingen gevestigd waren, veranderden vanaf het laatste kwart van de vorige eeuw ingrijpend. Het werden zorgparken, soms in combinatie met particuliere woningbouw, of werden totaal verlaten. Hiermee verdwenen ook de daarop gelegen begraafplaatsen. Ze werden geruimd of verpauperden tot desolate dodenakkers. Met het verdwijnen van zulke begraafplaatsen verdwijnt ook de herinnering aan mensen die er in het verborgene leefden en daarmee cultuurhistorisch erfgoed.
Tegenover bijna 400 katholieke begraafplaatsen telt Noord-Brabant nog geen 100 protestantse begraafplaatsen. Van die laatste ontstond een deel in de negentiende eeuw, toen de verzuiling in de Nederlandse samenleving zich verder aftekende. Waar protestanten en katholieken lang naast elkaar waren begraven, ontstonden nu aparte begraafplaatsen. Zo ook in Bergeijk.
De omgeving van Vught leende zich in het verleden goed voor de aanleg van buitenverblijven. Gegoede Bossche families lieten vanaf de zeventiende eeuw talloze buitenhuizen aanleggen op grote landgoederen. Daaronder ook landgoed Ouwerkerk, dat in zijn beste dagen zo’n 150 hectare groot was. Op dat landgoed is midden twintigste eeuw de protestantse begraafplaats van Vught aangelegd, maar toen was het landgoed al ter ziele.
Noord-Brabant telt ruim tachtig begraafplaatsen van protestantse oorsprong. De meeste gemeenten kennen wel zo’n begraafplaats, meestal gesticht in de negentiende eeuw. Zo ook in Nuenen. Het huidige Nuenen vindt zijn ontstaan in enkele gehuchten uit de middeleeuwen op een plaats waar al in de prehistorie gewoond werd. In de veertiende eeuw werd centraal tussen die gehuchten een kerk gebouwd, mogelijk op de locatie van een voorganger. De forse kerk, gewijd aan Sint Clemens, was een uitdrukking van de Kempische gotiek.