Op zoek naar informatie over joodse begraafplaatsen is het boek "Pinkas. Geschiedenis van de joodse gemeenschap in Nederland" een onmisbare bron. Naast de uitgebreide geschiedenis van de joden in Nederland, wordt ook per plaats of joodse gemeente een overzicht gegeven van het oprichten van gemeenschappen, synagoges en aanleg van begraafplaatsen.
.jpg)
In Nederland hebben de Romeinen gedurende hun verblijf van enkele eeuwen veel sporen achtergelaten. De laatste jaren horen we van opgravingen van Romeinse schepen, wachttorens langs de oude rijn en meer van dat soort zaken. Ook in funerair opzicht hebben de Romeinen hun sporen nagelaten. Over het algemeen werden in de Romeinse tijd lijken gecremeerd. Asresten zijn gevonden in eenvoudige ondiepe kuilen, soms naast de brandstapel. In andere gevallen, wanneer men iets meer moeite had genomen, werden asresten aangetroffen in een urn of glazen fles. Bij belangrijke personen werd echter de as in een fraaie kist of sarcofaag geplaatst. In Simpelveld werden in 1920 een drietal zandstenen askisten gevonden. Twee daarvan waren geschonden door grafrovers, maar de derde, van een vrouw was aan de binnenzijde fraai bewerkt en in de kist werden allerlei eigendommen gevonden waaronder ook de sieraden van de overledene. Bij Romeinse villae zijn soms complete grafkamers gevonden met tal van voorwerpen.
Onverwachte vondst
In oktober 2003 hoorde boer Hupperetz uit Bocholtz, niet ver van Simpelveld, tijdens het ploegen van zijn akker steeds op dezelfde plek zijn ploeg krassen. Omdat dit uiteindelijk schade opleverde voor zijn ploeg besloot Huppertz op nader onderzoek uit te gaan om te kijken wat de schade veroorzaakte. Hij verwachtte een concentratie van kalksteen aan te treffen, wat in de omgeving van nature vaker in de bodem voorkomt. Nadat hij een gat had gegraven, kwam hij tot zijn grote verbazing een zandstenen sarcofaag tegen. Een deel van de deksel van de sarcofaag had hij al met zijn ploeg losgetrokken, maar voor het grootste deel bleek de sarcofaag nog intact. Hupperetz kon in eerste instantie zijn eigen nieuwsgierigheid niet bedwingen en hij verwijderde een deel van de grond uit de kist. Daarbij trof hij niets aan. In dergelijke gevallen dient de vinder zijn vondst te melden bij de bevoegde persoon of instantie [zie kadertekst] en dat is ook precies wat Hupperetz deed. Hij meldde zijn vondst bij de provincie Limburg die het nieuws geheim hield en contact opnam met de toenmalige Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) te Amersfoort (nu Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed).
De oude katholieke begraafplaats van Valkenburg in Zuid-Limburg is een bijzondere begraafplaats vanwege een aantal bijzondere funeraire kwaliteiten. De begraafplaats, waarvan het oudste gedeelte in september 1836 werd ingewijd, is nu in beheer bij de gemeente Valkenburg aan de Geul. Naast het katholieke deel vinden we hier vandaag de dag ook een joodse begraafplaats, een algemeen deel en een grafveld voor een kloosterorde. De funeraire kwaliteiten van de begraafplaats zijn vooral te danken aan de geografische en geologische omstandigheden ter plekke. Ligt het oude deel van de begraafplaats nog redelijk vlak, de nieuwere delen liggen allemaal hoger op en in de hellingen van de Cauberg. Die hellingen, geheel van mergel, maakten het mogelijk om galerijgraven aan te leggen, terrasvormig tegen de helling op. Op het oude deel nog heel voorzichtig maar even verderop is de hele heuvel inmiddels veranderd in een terrassenbegraafplaats met een hoogteverschil van bijna 30 meter. Andere bijzonderheden zijn de kapel, toegewijd aan het Heilig Kruis van Jezus Christus, en de vier familiegrafkelders op het oude gedeelte, uitgehakt in de mergel van de Cauberg. De mergel duikt hier op tot aan de oppervlakte. Dit deel van de begraafplaats was voordien waardeloos, totdat men begon met het aanleggen van de grafkelders. Vooral opvallend is de kelder van de familie Habets-Willems, met name door de grafkapel die boven de kelder werd gebouwd. De kapel is goed zichtbaar vanaf de weg en valt op voor eenieder die de Cauberg op of af gaat.
Nistelrode is een samenstelling van een aantal gehuchten waarvan Kantje en Kleinwijk op den duur de belangrijkste werden. Daarnaast waren er onder andere nog De Heuvel, Loo, Maksent, Delst en Mensel. Al in de dertiende eeuw noemde men het geheel Nistelre en bouwde men centraal tussen de gehuchten in Kleinwijk een parochiekerk. Bij die parochiekerk werd ook begraven.
In het Brabantse Andel ligt bij de Romboutstoren, een restant van de vroegere kerk van Neer Andel, een grafzerk voor Jan Claesen. Volgens overlevering een trompetter van de prins. Maar is dat wel zo?
Tussen Heeze en Leende ligt het gehucht Kerkhof. De benaming van het gehucht slaat terug op het feit dat hier al heel lang begraven wordt en dat gebeurt tot op de dag van vandaag. Er bevinden zich zelfs twee begraafplaatsen op een perceel dat wat hoger ligt in het beekdal van de Groote Aa. Hier stond tot 1827 een kerk, maar na een blikseminslag brandde deze af. Tot 1854 werden de doden uit Heeze hier begraven.
In 1895 vestigde de jonge congregatie Paters van de H. Familie zich in een voormalige kazerne in Grave. De aanwas van studenten was fors en in 1912 werd het gebouw te klein. Alphons de Kanter, een leerlooier uit Kaatsheuvel, bood de congregatie grond aan voor de bouw van een kleinseminarie in Kaatsheuvel. Het eerste gebouw van het noviciaat kwam achter het huis van P. van Dongen te staan en in 1914 kwam de huiskapel gereed. Het complex kreeg een eigen drukkerij, slagerij, bakkerij, boerderij, tuinderij en ook een begraafplaats.
Aan de Oude Bredasebaan in Oosterhout ligt wat in de volksmond het ‘misdadigerskerkhof’ heet. De begraafplaats werd aangelegd naar aanleiding van de Begrafeniswet van 1869, waarin het elke gemeente verplicht werd gesteld een algemene begraafplaats aan te leggen. Oosterhout kende al een katholieke begraafplaats aan de Veerseweg, waar de overwegend katholieke bevolking van Oosterhout zich liet begraven. De protestanten werden begraven op hun eigen begraafplaats aan de Nieuwe Bouwelingstraat en Joodse inwoners van Oosterhout lieten zich op de Joodse begraafplaats op de Vrachelse heide begraven.
De stad Tilburg kreeg in 1809 stadsrechten verleend door Lodewijk Napoleon. Begin negentiende eeuw was er inderdaad sprake van een centrum, maar eigenlijk was Tilburg vooral een verzameling van historisch aaneengegroeide buurtschappen. In Midden-Brabant werden deze buurtschappen ook wel herdgangen genoemd. De belangrijkste voor Tilburg waren Veldhoven, Korvel en Heuvel, alle verbonden door lange linten met bebouwing. Centraal lag het buurtschap De Kerk, genoemd naar de parochiekerk van ’t Heike die hier al in de middeleeuwen was gewijd aan Sint Dionysius. Bij de kerk werd begraven waarmee dit waarschijnlijk de oudste locatie is waar in Tilburg de doden hun laatste rustplaats vonden.
De geschiedenis van begraafplaats De Bieberg start in Ginneken, een zelfstandig dorp zo’n twee kilometer ten zuiden van Breda. Daar begroeven de inwoners hun doden eeuwenlang op het kerkhof bij de oorspronkelijk katholieke Laurentiuskerk. De locatie daar is al zeker vanaf begin veertiende eeuw in gebruik. In 1648 kwam de kerk in handen van de hervormden, maar op het kerkhof werden ook andere gezindten begraven.