Over namen van begraafplaatsen valt veel te zeggen. Vaak zijn ze genoemd naar een heilige, de straat waar ze aan liggen of is de naam een uitdrukking van de verwachting die voor de plek geldt: Rusthof, Ter Navolging zijn daar voorbeelden van. Maar de naam ‘Huis te Vraag’ is toch wel een vreemde eend in deze bijt.
De kleinste begraafplaats van Nederland?
Ingeklemd tussen de bebouwing van de Europalaan en een grote vijver ligt de van oorsprong algemene begraafplaats van Son en Breugel. De “begraafplaats” is niet groter dan enkele vierkante meter en er bevindt zich slechts één zichtbaar graf. Hoe kwam dat graf daar? Daarvoor moeten we terug naar het eind van de negentiende eeuw toen religie een grote rol speelde. Waarom bestaat het graf nog steeds? Hiervoor moeten we een blik werpen op de personen die er begraven liggen.
De naam Krimpen komt het eerst in geschriften voor in 1277. Zoals met zoveel gehuchten werd in de loop der tijd de naam op uiteenlopende wijzen geschreven waarvan’ Tingenijssel’ ten opzichte van de huidige naam toch wel enige vraagtekens oproept. Pas in de negentiende eeuw kreeg Krimpen een eigen begraafplaats.
In de zomer van 2007 maakte Johan Oosterbaan (ex-werknemer en kenner van de Willibrordusstichting bij uitstek) een inventarisatie van de begraafplaats van de Willibrordusstichting in Heiloo. Deze inventarisatie is met zijn instemming tot een leesbaar geheel bewerkt, zonder de inhoud van de oorspronkelijke tekst geweld aan te doen. De begraafplaats van de Willibrordusstichting kan worden beschouwd als een van die plekken van Heiloo die veel mensen niet kennen.
De locaties waar de stad Purmerend zijn doden heeft begraven zijn in grote mate bepaald door de geschiedenis van de religie in Purmerend. Het begraven van de doden maakt in elke religie deel uit van de rituelen. De geschiedenis van het begraven in Purmerend gaat terug naar het midden van de veertiende eeuw.
Zoals de meeste Joodse begraafplaatsen ligt ook die van Dalfsen buiten het dorp zelf, in de buurtschap Gerner. De Israëlitische gemeente (= kille) werd gekenmerkt door een eigen begraafplaats en een eigen synagoge. Soberheid en natuurlijk verval zijn voor de meeste Joodse begraafplaats in Nederland karakteristiek. De Joodse traditie accepteert ook geen verschil tussen de doden.
In het artikel over de oude begraafplaats aan de Ruïnelaan in het Noord-Hollandse Bergen kwam de voorganger van die dodenakker al even aan bod: het oude kerkhof bij de Ruïnekerk. Over kerk en kerkhof is echter veel meer te vertellen dan wat daar in de inleiding wordt verteld.
De historie van het dorp Veenhuizen is dermate interessant dat er al menig verhaal aan gewijd is. Dat geldt ook op funerair gebied. Over de grote begraafplaats van Veenhuizen aan de Eikenlaan is al het een en ander geschreven, net als over het zogenaamde Spaansche kerkhof.
De doden moesten achter blijven...
Rond 1600 heeft de voormalige Zuiderzee (nu het IJsselmeer) een min of meer definitieve vorm gekregen. Het eiland Schokland vormt in de Zuiderzee als het ware een baken en een vluchthaven. De bewoners van het steeds meer door de krachten der natuur afkalvende eiland leefden van de scheepvaart en visserij.
Nadat het gemakkelijk te winnen veen in Groningen en Drenthe in de negentiende eeuw op begon te raken, kwam het moeras achter Emmen in beeld. Dit gebied was al eeuwenlang een woest en moeilijk begaanbaar hoogveengebied. Het maakte onderdeel uit van het 50.000 hectare grote Bourtangermoeras dat maar moeilijk te doorkruisen was. In de nieuwe dorpen die hier ontstonden, werden ook al snel begraafplaatsen aangelegd.