Van Rijkskrankzinnigengesticht naar landgoed De Grote Beek
In 1918 werd in Woensel het Rijkskrankzinnigengesticht (RKG) gebouwd. Het kwam er per toeval. Toen de onderhandelingen met Utrechtse gemeenten om in het midden van het land een krankzinnigengesticht te bouwen, op niets uitliepen, greep de burgemeester van Woensel zijn kans en deed een aanbod aan het Rijk om het gesticht in Woensel te vestigen. Dat voorstel werd met beide handen aangenomen en zo kwam het RKG in het ‘donkere zuiden’ terecht.
Een plaats waar we zo nu en dan allemaal komen. Vaak is een droevige gebeurtenis de aanleiding. We hebben het over de begraafplaats Memento Mori. Een plaats die we allemaal kennen maar waar we eigenlijk niet zoveel over weten. Als we er moeten of willen zijn, zijn we met onze gedachten vaak bij andere onderwerpen. Dan hebben we geen oog voor het geheel. Nu tegenwoordig veel aandacht wordt geschonken aan de inrichting van begraafplaatsen, de aanleg van de nieuwe begraafplaats De Akker is daar een voorbeeld van, is het goed eens bij deze begraafplaats stil te staan.
Een bekende naam in onze vaderlandse geschiedenis is de naam van Johan van Oldenbarnevelt. Maar veel meer dan zijn naam weten we over het algemeen niet van hem. Het is al heel wat als we weten dat hij in het begin van de zeventiende eeuw landsadvocaat [1] was en dat zijn leven eindigde op het schavot. Een relatie tussen deze Johan en Bunschoten komt al helemaal niet in onze gedachten. Toch is die relatie er wel. Jammer genoeg lezen we daar niet over in onze geschiedenisboekjes. Misschien komt dat wel omdat het niet zeker is of die relatie werkelijkheid is of fantasie. Zeker is alleen dat er een gerucht de ronde doet dat zijn graf in Bunschoten ligt.
In het vierde nummer (2014) van het tijdschrift Waardeel van de Drentse Historische Vereniging besteedt Henk Luning aandacht aan de katholieke begraafplaats in Assen. Menigeen zal zich daarbij afvragen wat hij hier bedoeld, want dat Assen ooit zo’n begraafplaats kende, is bij weinigen bekend. Goed dus dat de geschiedenis van deze plek nog eens voor het voetlicht komt. Hieronder volgt in het kort de geschiedenis van deze bijna verdwenen plek.
Aan de westkant van Amsterdam verschenen in de negentiende eeuw een flink aantal begraafplaatsen en sommige verdwenen juist. Zo werd in 1845 binnen de stadsgrenzen de katholieke begraafplaats bij De Liefde aangelegd en in 1860 werd de Westerbegraafplaats geopend. Het aloude Karthuizerkerkhof en de begraafplaatsen op de bolwerken werden in diezelfde eeuw gesloten en ontruimd. Een van de nieuwe begraafplaatsen was Vredehof.
Plaatsen van herinnering
{seog:disable}Een begraafplaats is altijd een plaats van herinnering. Niet alleen door de functie van het object zelf, maar ook omdat elk mens dat er wordt begraven, een mens was waaraan herinneringen bestaan. Herinneringen die in de loop van de tijd vervagen. Zover vervagen dat alleen de grafzerken nog een herinnering vormen. In het geval van de begraafplaats Memento Mori in Bunschoten geeft de naam al een aanwijzing in de richting van een herinnering: Gedenk te sterven of Denk eraan te [moeten] sterven.
Weinigen zullen weten dat de wereldberoemde Chileense dichter en Nobelprijswinnaar Pablo Neruda in 1930 met de Nederlandse Maria Hagenaar trouwde.
'Ik heb een Creoolse ontmoet, dat wil zeggen, een Nederlandse met een paar druppels Maleis bloed. Een lange, zachte vrouw, volkomen vreemd aan de wereld van de kunsten en de letteren.'
De eerste Joden die handelden in Utrecht mochten daar niet wonen. In Maarssen kon dat wel en daar werd dan ook een begraafplaats aangelegd voor de Joodse gemeente. Met alleen de informatie die begraafplaats aan de Machinekade in Maarssen ligt, kom je niet ver. Er is namelijk niet een, twee, drie iets te vinden aan de Machinekade. Oudere plattegronden bieden echter uitkomst.
Een van de mooiste begraafplaatsen van Nederland ligt in Maastricht. Wie de begraafplaats voor het eerst bezoekt, raakt overdonderd door de grote hoeveelheid geschiedenis die letterlijk op je af komt. Dat er over deze begraafplaats al heel veel geschreven is, zal niemand verwonderen.
Kerkakkers
{seog:disable}In verschillende Brabantse dorpen kom je de benaming 'Kerkakkers' of 'Kerkakkerstraat' tegen. Het duidt op een verschijnsel uit de middeleeuwen, wat het beste beschreven kan worden aan de hand van wat archeologisch onderzoek op diverse plaatsen in Zuidoost Brabant heeft opgeleverd.