Symboliek

De omgekeerde (brandende) fakkel was al voor de oudheid symbool van het gedoofde leven en attribuut van de dood. Een brandende fakkel verwijst naar (hernieuwd) leven (wederopstanding). Vaak zijn twee gedoofde fakkels kruislings afgebeeld

Voorkomend op grafmonumenten in de vorm van posten of palen. Fasces waren rondom een bijl gebonden bundels van olmen- of berkentakken, zogenaamde roeden, bijeen gehouden door een leren band. Dergelijke fasces werden in het oude Rome door ambtenaren (lictores) voor de magistraten uit gedragen. Van oudsher symboliseren deze fasces gezag. In Italië werden de roedenbundel door socialisten én nationalisten gebruikt als symbool voor eenheid. De Italiaanse politicus Mussolini richtte in 1919 de beweging Fasci di Combattimento, waarvan de leden een zwarte hemd en muts droegen en zich fascisten noemden. De fasces werd hun symbool.

Het symbool komt beperkt voor op Nederlandse grafmonumenten. Meest bijzonder is de toepassing op het grafmonument voor de Italiaanse motorcoureur Quaglieni, die in 1932 op een Belgisch circuit verongelukte en begraven ligt op De Nieuwe Ooster in Amsterdam.

De fleur-de-lis vinden we op begraafplaatsen met name terug op hekwerken rond graven en op het toegangshek en hekwerk rond de begraafplaats. Strikt genomen gaat het om drie bloemkroonbladeren, waarvan de buitenste bladeren overhangend zijn en de middelste rechtopstaand. Onderaan worden ze verbonden door een horizontale band. In de loop der tijd zijn er weliswaar verschillen in de uitvoering ontstaan, maar de basis blijft hetzelfde. Het is echter geen funerair symbool dat verwijst naar de dood of een leven na de dood. Het symbool is zo algemeen dat we het ook aantreffen op bijvoorbeeld tuinhekken.

Fleur-de-lis betekent letterlijk leliebloem, echter is de afgebeelde bloem een gestileerde iris. De naam zorgt dus voor verwarring, al is bekend dat vroeger de iris en lelie door elkaar gebruikt werden. Het motief op zich komt in diverse culturen terug, van de Romeinen tot het Midden-Oosten. In de Europese traditie is het gebruik te herleiden tot de Merovingische koningen die een fleur-de-lis-motief op hun scepters hadden. Volgens de legende zou in 481 de Maagd Maria tijdens de kroning van Clovis I aan hem zijn verschenen en hem een lelie hebben overhandigd. Latere Franse koningen voerden een blauw schild met gouden fleur-de-lis-motieven als wapen. Om die reden wordt de fleur-de-lis ook wel Franse Lelie genoemd. In de heraldiek spreekt men van lis-de-jardin (tuinlelie) als het gaat om een echte lelie in plaats van een fleur-de-lis. De fleur-de-lis wordt vooral geassocieerd met heraldiek en de lelie met de Maagd Maria. Vanaf de middeleeuwen werd de fleur-de-lis ook gebruikt als een symbolische weergave van de Heilige Drie-eenheid (Vader, Zoon en Heilige Geest). In de Europese architectuur komt de fleur-de-lis als motief voor vanaf de elfde eeuw.