Termen en Begrippen

Vanuit het Grieks: ‘Autopsie’ wat zoveel betekent als "met eigen ogen zien". Het betreft in dit geval het onderzoeken van een lichaam van een overleden persoon om de doodsoorzaak na te gaan, ook wel sectie of obductie genoemd.

Opaakglas is een troebel en niet doorschijnend type glas dat in 1900 voor het eerst geproduceerd werd in de Verenigde Staten onder de naam Sani Onyx. In Nederland (en België) wordt het glas meestal aangeduid als marmerglas of marbriet. De naam marmerglas is misleidend omdat het in Nederland gebruikte opaakglas meestal egaal van kleur is en niet de typische schakering van marmer heeft. De naam marbriet is afkomstig van het Franse marbrier (marmeren). Het glas werd met name in de art deco gebruikt, maar is ook veelvulig terug te vinden op begraafplaatsen. Meestal is het glas zwart van kleur en wordt het gebruikt als tekstplaat, maar soms bestaat een heel grafmonument uit marbriet. Wanneer het glas wit gekleurd is, spreken we van melkglas. Ook rood gekleurd glas komt voor, maar is uitermate zeldzaam.

Natuursteensoort, ontstaan door omzetting van kalkgesteenten onder hoge temperatuur en druk. Daardoor zijn fossielen in de kalk vernietigd. Door zijn dichtheid, maar relatieve zachtheid is marmer gemakkelijk te polijsten. Daardoor ontstaat een glad en glanzend oppervlak waarin levendige tekeningen in de steen (feitelijk verontreinigingen) goed zichtbaar worden.

Een massagraf is een graf waarin meerdere mensen (in het verre verleden vaak ongekist) begraven worden. In de middeleeuwen waren massagraven op de kerkhoven in grotere steden een bekend verschijnsel. Zeker wanneer een stad of dorp te maken had met een epidemie, dan was het zaak de lijken zo snel mogelijk te begraven. Dat gebeurde vaak in grotere kuilen waarin meerdere lichamen dicht opeen werden begraven. Daarbij gebruikte men waarschijnlijk ongebluste kalk om het verteringsproces te versnellen. Ook voor rampen waarbij tientallen doden vielen werden de doden vaak begraven in een gezamenlijk graf. Dat daarvoor soms plaatsen buiten de kerkhoven werden gebruikt, weten we bijvoorbeeld van talloze plaatsen in de Nederlandse duinen waar drenkelingen zo dicht mogelijk bij de vindplaats werden begraven. In een enkel geval herinnert op de plek van een dergelijk massagraf een gedenkteken aan de gebeurtenissen.

Monumentaal gebouw voor praalgraf. Genoemd naar het praalgraf voor koning Mausollus te Halicarnassus in Klein-Azië, 315 v. Chr. (nabij het huidige Bodrum in Turkije). Term om een groot grafmonument mee aan te duiden waar de dode boven de aarde in een afgesloten ruimte is bijgezet.

Gedenkteken of altaarretabel (versierd achterstuk boven een altaar) waarop meestal de stichter(s) en zijn of hun beschermheilige(n) staan afgebeeld en waarop een tekst is aangebracht ter herinnering aan de overledene(n).

Ook wel metarenhuis genaamd, is een voorziening op een Joodse begraafplaats. In het Hebreeuws wordt het beth tahara genoemd, letterlijk huis van reiniging. Het huisje mag niet verward worden met de in 1872 verplicht gestelde lijkenhuisjes of de oudere drenkelingenhuisjes. Die waren voor het bewaren van aan besmettelijke zieken overleden personen of voor lichamen van verdronkenen.

Een metaheirhuis is bedoeld voor het ritueel wassen van overledenen. Dat gebeurt zo snel mogelijk na het overlijden, liefst binnen 24 uur. Hierbij wordt het lichaam ontdaan van zijn/haar wereldse kleding en in speciaal daarvoor genaaide lijkgewaden gehuld. Het is dan reeds ontdaan van alle sieraden, piercings, verbanden, pleisters en dergelijke. Men overgiet het lichaam en spreekt enkele heilige citaten uit. Deze rituelen worden uitgevoerd door een specifieke daartoe gevraagde groep mannen of vrouwen. Na deze handelingen kan de feitelijke begrafenis plaatsvinden.

Verschillende betekenissen: 1. gedenkteken, opgericht ter herinnering aan een historische persoon of gebeurtenis. Komt voor in verschillende vormen, zoals een zuil, naald, boog, stand- of borstbeeld, tombe, epitaaf en dergelijke. 2. bouwwerk dat door zijn grootse, schone of kunstzinnige vormen opmerkelijk is of door de eraan verbonden historische aspecten van belang wordt geacht.

Een streven naar zuivere en strenge vormen, waarin het voorbeeld van de klassieke oudheid (naar vorm en inhoud) sterk wordt nagevolgd.

Het navolgen van gotische reconstructies uit de Middeleeuwen.

Siernaald op vierkante basis, naar boven spits toelopend, bekroond met een piramidevormige top.

Een begraafplaats die specifiek is aangelegd voor het begraven van slachtoffers die omgekomen zijn tijdens een oorlog. In veel gevallen ook een 'militaire begraafplaats'.

Gedenkteken, opgericht ter herinnering aan gebeurtenissen of personen die verband houden met een specifieke oorlog. In sommige gevallen is het oorlogsmonument ook tegelijk het grafmonument voor gesneuvelde strijders of verzetslieden.

Het woord ornament komt van de Latijnse woorden ornare en ornamentum wat respectievelijk versieren en sieraad betekent. Het ornament is dus een versiering of decoratie. Deze versierselen werden op verschillende onderdelen van gebouwen, interieurs, meubelen, lijsten, schepen en kunst- en gebruiksvoorwerpen aangebracht.

Versiering kan vaak aangetroffen worden bovenop een stèle, soms zelfs als losse toevoeging. Vaak zijn de palmetten uitgevoerd in marmer, terwijl de stèle zelf van hardsteen is. Feitelijk is een palmet een uitbeelding van een gestileerd palmblad.