Aan de westzijde van Ameland ligt het dorp Hollum. Het dorp gaat terug tot de middeleeuwen net zoals de kerk. De eerste kerk moet hier rond het jaar 1000 zijn gebouwd en daar werd vanzelfsprekend ook begraven. Mogelijk dat er nog iets verder naar het westen in het dorp Sier rond die tijd ook al werd begraven, maar dat dorp is verdwenen, net als in het oosten het dorp Oerd.
Leeuwarden den 9 Maart. Onlangs heeft men in het Dorp Wieuwerd een Lyk opgegraven, waar van men meend volkomen zeeker te zyn, dat dit het Lyk is van, de door haare geleerdheid beroemde, Anna Maria Schuurman, welke aldaar in den Jaare 1678 begraven is: Zeldzaam is het, dat het in deszelfs geheele gedaante is gevonden, konnende de leeden, gelyk als van een leevend Mensch verbogen worden, en zynde de Kleederen gelyk aan Klatergoud, welke aan zeeker klein Gewas, byna als Mosterzaat, waar van de Kist vol was, toegeschreeven wordt. Verscheide Geleerden, welke her bezigtigd hebben, getuigen eenparig, nooit iets diergelyks gezien te hebben.
Leeuwarde Woensdagse Cour. No. 410 Den 13 Maart 1765
De Friese stad Workum is altijd een open stad geweest zonder verdediging. De stad was lang en smal, gebouwd aan weerszijden van de inmiddels gedempte Wymerts. Al met al, van de sluis tot het Dwarsnoard, was de stad zo'n anderhalve kilometer lang. Hoewel niet gelegen aan zee, was Workum van belang in de zeehandel. Door een verbinding van zo'n twee kilometer, het Soal, had de stad verbinding met de Zuiderzee. De zeesluis aan de zuidkant van Workum was van groot belang. Hier stond onder meer een herberg en er lag een scheepswerf.
Friesland kent 24 katholieke begraafplaatsen. Vaak wordt gedacht dat er in het noorden alleen hervormde of gemeentelijke begraafplaatsen zijn te vinden, maar elke redelijke grote plaats in Friesland heeft wel een katholieke begraafplaats. Ze dateren voor een groot deel uit de negentiende eeuw, met name uit de tweede helft. Een vijftal van die begraafplaatsen is gelegen bij een katholieke kerk. De katholieke begraafplaats van Sneek dateert uit 1892 en is een van de weinige met een kapel.
Snakkerburen is een streek langs de Dokkumer Ee, ten noorden van Leeuwarden. Tot 1944 viel de buurtschap onder de gemeente Leeuwarderadeel. Kerkelijk gezien behoorde Snakkerburen tot het dorp Lekkum. Door de snelle expansie van de nabijgelegen stad Leeuwarden en de handige ligging van Snakkerburen langs het water, telde de buurtschap vanaf ongeveer 1750 tot ver in de 20e eeuw echter meer inwoners dan Lekkum. Vandaag de dag is de situatie weer omgedraaid en heeft Lekkum tweemaal zoveel inwoners als Snakkerburen dat bij de laatste telling 220 inwoners telde.
Het eiland Schiermonnikoog kent twee begraafplaatsen: Vredenhof, waar veel Duitse en geallieerde soldaten liggen begraven die hier aanspoelden en de burgerlijke begraafplaats. Deze laatste begraafplaats, gelegen midden in het dorp rondom het eenvoudige kerkje, was enkele jaren geleden het middelpunt van aandacht voor de gemeente Schiermonnikoog. Deze liet namelijk op het kerkhof een inventarisatie maken van bijzondere graftekens. Daarnaast werd een nieuwe urnenmuur geplaatst en is beleid ontwikkeld voor behoud van het kerkhof. Onderdeel van de inventarisatie was ondermeer een archiefonderzoek naar de geschiedenis van het kerkhof. Die geschiedenis volgt hieronder.
In 1750 vestigden de eerste Joden zich in het Friese dorpje Noordwolde. Dat dorp was in de Middeleeuwen ontstaan aan de Drentse kant van de Lindevallei op een kruising van belangrijke wegen. Turfwinning zorgde ervoor dat het dorp uitgroeide tot de hoofdplaats van Weststellingwerf. Die rol werd in de negentiende eeuw overgenomen door Wolvega, maar Noordwolde bleef een belangrijk dorp. Dat had vooral te maken met de goede werkgelegenheid in de rietvlechterijen, mandenmakerijen en stoelenfabrieken. Die industrie was halverwege de negentiende eeuw ontstaan en zou leiden tot een grote bedrijvigheid. In de loop van de achttiende eeuw hadden zich nog enkele Joodse gezinnen in het dorp gevestigd, allen werkzaam in de handel.
Meestal als er over de aanleg van een nieuwe begraafplaats wordt gesproken krijg je een verhaal van ontwerptekeningen, kosten en de uiteindelijke realisatie. In werkelijkheid is de ontstaansgeschiedenis van een begraafplaats vaak tijdrovender, ingewikkelder en kostbaarder dan in eerste instantie lijkt. Zo ging het ook met de Noorderbegraafplaats in Leeuwarden. Bijna honderd jaar geleden werd de begraafplaats geopend, maar de totstandkoming ging niet van een leien dakje, getuige het volgende verhaal.
Een verhaal over de aanleg, teloorgang en restauratie van een dodenakker
De Algemene Begraafplaats Spanjaardslaan in Leeuwarden is een zeer bijzondere begraafplaats. Met zo'n opmerking beginnen vraagt onmiddellijk om nadere uitleg. De nu gesloten begraafplaats aan de huidige Spanjaardslaan is in zijn tegenwoordige vorm bijzonder door zijn aanleg en zijn ingetogenheid. De begraafplaats is ook bijzonder vanwege de plaats waar deze ligt. De geschiedenis van de omgeving waar zich sinds 1833 de begraafplaats bevindt, gaat vrij ver terug en laat zich verbinden met een aantal hoogtepunten uit de vaderlandse geschiedenis.
Dit van oorsprong middeleeuws dorp wordt vandaag de dag in één adem genoemd met Teerns. De beide dorpjes zijn gelegen aan weerszijden van de Nauwe Greuns, een water dat vroeger vanuit het zuiden toegang gaf tot Leeuwarden. Van kleine geisoleerde dorpjes zijn de beide plaatsen inmiddels geheel opgenomen in de stedenbouwkundige ontwikkelingen van de stad Leeuwarden. Kerk en kerkhof van Hempens bestaan evenwel nog steeds.