Mijn funeraire plek, ligt te midden van de Zuidas in Amsterdam-Zuid, R.K. Begraafplaats Buitenveldert sinds 1835 een begraafplaats.
Als kind kom ik al op deze begraafplaats want mijn opa en oma zijn hier begraven en ook andere familieleden vonden hier in de afgelopen jaren hun laatste rustplaats. Maar toen nog niet wetend dat ik er ooit zou gaan werken. 21 jaar was ik toen het kerkbestuur tegen me zei: ze zoeken iemand op de begraafplaats. Ja, dus? Ik ga toch niet op een begraafplaats werken als hovenier? Dat is nu bijna 30 jaar geleden en ik werk er nog steeds. Van hovenier en grafdelver naar coördinator vrijwilligers en coördinator rouwcentrum en koster/voorloper ben ik nu ook uitvaartleidster voor de begraafplaats. Een zeer afwisselende baan wat ik met heel veel plezier doe.
Sinds ik Dodenakkers.nl volg is mijn belangstelling voor begraafplaatsen toegenomen. Dit hangt ook samen met mijn belangstelling voor de Tweede Wereldoorlog. Wat mij erg interesseert zijn de persoonlijke verhalen en die kom je op begraafplaatsen natuurlijk altijd tegen. Op mij maakt de Joodse begraafplaats aan het Toepad in Rotterdam, vlakbij de Van Brienenoordbrug, veel indruk.
“Aankondiging dat de schaarste aan levensmiddelen weldra zal voeren tot ophouden van papverstrekking en van vetvoorziening. Dit zal gelijk staan met hongersnood. Vandaag zeer koud en guur.”, schrijft zenuwarts dr. M. ten Raa op 30 oktober 1944 in zijn Journaal over het verblijf van patiënten en personeel op Groot-Graffel te Warnsveld.
Als voorzitter van Terebinth, wat ik tot medio 2022 was, heb ik nogal wat begraafplaatsen bezocht. En dat doe ik nog steeds. De ene begraafplaats herinner je je beter dan andere. En als je ze je goed herinnert, dan is dat omdat je er iets heel moois zag en een enkele keer omdat je er zo droevig van werd, dat je er - zoals ik dat pleeg uit te drukken - 'niet dood gevonden wilt worden'.
Het is heel moeilijk om me te beperken tot slechts één funeraire plek, want het zijn er vele waar ik erg van onder de indruk ben en die we, mijn man en ik, hebben gezien in de vele bezoeken die we aan begraafplaatsen hebben gebracht. Ik probeer hiervan met een summiere greep uit veel foto’s iets te laten zien om dat je toch regelmatig komt op plekken die je raken.
Dichtbij het centrum van Apeldoorn ligt de rijksmonumentale begraafplaats Soerenseweg. De eerste begrafenis vond hier plaats in 1897. De aanleg, met latere uitbreiding, is in een mengvorm van de romantische landschapsstijl en de formele zakelijke stijl. Over de begraafplaats lopen gebogen lanen die mooie doorkijkjes bieden. Het is een oase van rust geworden met betrekking tot flora en fauna. Deze meer dan 120 jaar oude plek is een deel van de Apeldoornse cultuurgeschiedenis. Dit geldt voor zowel de aanleg, de stijlen van graven en grafstenen, als de personen die er begraven zijn.
De St. Franciskerk van Fort Kochi (voormalige Cochin) in Kerala wordt vaak beschouwd als de oudste nog bestaande Europese kerk in India, zo niet de vroegst gebouwde. De kerk is een populaire bezienswaardigheid en een van de meest bezochte bezienswaardigheden in Fort Kochi. Het werd oorspronkelijk gebouwd door Portugese Franciscanen voor het klooster van Santo Antonio tussen 1518 en 1522. De faam van de kerk is ongetwijfeld verbonden met de naam van de legendarische Portugese zeevaarder Vasco da Gama, de eerste Europeaan die in 1498 een zeeroute naar India vond. Op zijn derde reis naar India stierf Da Gama in 1524 in Cochin aan de vooravond van Kerstmis, amper drie maanden na zijn aankomst. Hij werd aanvankelijk begraven in de kerk, maar zijn overblijfselen werden in 1538 gerepatrieerd naar Portugal.
Waarom ik zo gefascineerd ben door de begraafplaats van Heemstede? Ik woon er vlakbij. Een prachtige groene plek, heerlijk om over te wandelen (soms kom je reeën tegen) met gelukkig nog veel bewaard funerair erfgoed. Achter iedere steen zit een verhaal, vaak de moeite waard om uit te zoeken, te plaatsen in de geschiedenis en erover te publiceren. Zo leer je steeds meer over de geschiedenis van je eigen omgeving. En als je daar meer over weet, waardeer je die ook meer. Mooi om te proberen dat op anderen over te dragen. Dat ook zij begrijpen dat begraafplaatsen belangrijke plekken zijn, die het verdienen om verstandig beheerd en bewaard te worden.
Wie herkent dat niet, dat je in voorbije jaren iets bent gaan doen of gedaan hebt, dat later in meer of mindere mate een rol is gaan spelen in je beroepsleven of andere aspecten waarmee je steeds maar weer in aanraking komt? Dit fenomeen gaat wat meer specifiek over mijn interesse voor mijn voorouders, mijn familie en de plekken waar zij gewoond en gewerkt hebben.
Familie, voor velen vanzelfsprekend; voor anderen niet. Opvallend genoeg was het dit wel voor mij. Dat inzicht kwam toen ik ongeveer 16 jaar oud was en ik in een damesblad waarop mijn moeder was geabonneerd, een interview las met een Nederlands Joodse vrouw, die aangaf dat buiten haar ouders, er geen ooms tantes nichtjes of neefjes, dan wel grootouders waren waarmee zij dingen samen mee beleefde of kon vieren. Waarom? Die waren ‘niet teruggekomen’ een eufemistische vorm om het maar al te pijnlijke ‘vermoord’ niet te hoeven uitspreken en te doorvoelen. Die waarheid was en is te hard, als je weet dat er in de jaren 1940 – 1945 in ons land 107.000 mensen zijn vermoord louter vanwege het feit dat ze Joods waren.
Kan je een stukje schrijven voor onze nieuwsbrief over jouw bijzondere funeraire plek. Die vraag kreeg ik en was iets om even over na te denken. Werken op en voor begraafplaatsen is voor mij al eventjes geleden. Ongeveer 13 jaar geleden werd ik besmet met het begraafplaats virus zoals ik het altijd noem. Als beleidsmedewerker bij en voor gemeentes heb ik al veel begraafplaatsen mogen bezoeken.