* 16 september 1920 - † 17 april 1945
Te midden van de 374 slachtoffers die rusten op Erebegraafplaats Bloemendaal ligt een enkele vrouw: Jannetje Johanna Schaft, beter bekend als Hannie Schaft. Ze ligt begraven in het middelste vak, vak 22. Op tweeëntwintigjarige leeftijd was Hannie Schaft in het Haarlemse verzet terecht gekomen.
{seog:disable}Door haar ouders was ze heel beschermd opgevoed, ze leefde geisoleerd en had weinig vrienden. In 1938 ging ze rechten studeren in Amsterdam, waar ze haar geïsoleerde bestaan opgaf. Met het sterke rechtvaardigheidsgevoel dat ze van haar ouders had meegekregen, ging ze tekeer tegen alles wat onrecht in de wereld was. Zo ook tegen het onrecht wat Joden trof door toedoen van de Duitse bezetter. Toen deze van alle studerenden in 1943 een loyaliteitsverklaring eisten, was dit het einde voor de rechtenstudie van Hannie Schaft.
Al in 1942 wist Hannie Schaft meerdere malen persoonsbewijzen te bemachtigen, die ze aan een studiegenote overhandigde om ze te laten vervalsen voor joodse onderduikers en verzetsstrijders. In 1943 liet ze twee joodse studiegenoten onderduiken bij haar ouders. In het voorjaar van 1943 sloot ze zich aan bij de Haarlemse afdeling van de Raad van Verzet, die onder leiding stond van 'Frans' (M.A.F. van der Wiel). Aanvankelijk verrichtte Hannie Schaft veel koeriersdiensten, maar later raakte ze betrokken bij tal van verzetsacties. Bij een actie waarbij Hannie Schaft de Zaanse politiecommandant W. Ragut neerschoot, raakte Jan Bonekamp dodelijk gewond. Voordat hij stierf wisten de Duitsers echter nog enkele adressen los te krijgen, waaronder dat van Hannie Schaft. De Duitsers gijzelden hierop haar ouders, in de verwachting dat Hannie zich bij hen zou melden. Ze werd echter tegengehouden door haar kameraden en haar ouders werden enige tijd later weer vrijgelaten.
Overzicht van de Eerebegraafplaats
Geraakt door de dood van Bonekamp raakte Hannie Schaft in een diepe inzinking. Alleen de gevaarlijkste klussen wilde ze nog doen. Omdat het te gevaarlijk was om bij haar ouders te blijven wonen, dook ze onder in Haarlem. In het verzet werkte ze veel samen met Truus Oversteegen, onder meer door verscheidene koeriersdiensten voor de Velsense Binnenlandse Strijdkrachten te verrichten. Op 21 maart 1945 werd ze gearresteerd bij een controle. Ze was op dat moment in het bezit van illegale kranten, waaronder 'De Waarheid'.
Na haar arrestatie bracht een Duitse officier Hannie Schaft in verband met 'het meisje met het rode haar', dat bij zoveel aanslagen en sabotage-acties betrokken was geweest. Enkele weken later werd ze gefusilleerd in de duinen bij Overveen, ondanks de afspraak van de Duitsers met de Binnenlandse Strijdkrachten om geen mensen meer te executeren.
Op 27 november 1945 werd Hannie Schaft onder grote belangstelling en in aanwezigheid van de koninklijke familie, als eerste begraven op de Erebegraafplaats te Bloemendaal. Deze begraafplaats was aangelegd in de Kennemer Duinen, het gebied waar Hannie Schaft en meer dan 100 andere verzetsmensen door de Duitsers waren gefusilleerd.
Grafmonument Hannie Schaft
Op de eenvoudige grafsteen staat, onder haar naam, de tekst: 'Zij diende'.
Literatuur & bronnen
-
M.M. Warning, 'Schaft, Jannetje Johanna (1920-1945)', in Biografisch Woordenboek van Nederland [12-11-2013]
-
folder 'Eerebegraafplaats te Bloemendaal'; z.j.
Internet
Header: Foto Noord-Hollands Archief / Fotoburo de Boer
