Klaas Jans
* 1759 – †1-02-1787
Een tragische geschiedenis in dichtvorm treffen we aan op de zerk van Klaas Jans. Klaas Jans ligt begraven naast de kerk van het dorp Vierhuizen. De zerk, voorzien van een grafdicht, verraadt een zekere rijkdom. Zo’n zerk met tekst kostte wat. De steenhouwer zal er een behoorlijke klus aan hebben gehad. Wie het grafdicht heeft gemaakt weten we niet. Het zou een schoolmeester uit het dorp kunnen zijn of de dominee; in elk geval iemand die taalkundige vaardigheid bezat.
De kerk van Vierhuizen, begin deze eeuw, voor de restauratie.
Bij leven was Klaas Jans huisman op “MIDHUISEN ONDER VIERHUISEN”. Huisman (huesman), oftewel landbouwer. Met huisman duidde men vanaf de vroege middeleeuwen de vrije boer aan, in bezit van een eigen boerderij. Bij Vierhuizen, gelegen aan de oude provinciale dijk, bevinden zich nog een tweetal boerderijen die de naam Midhuizen dragen.
Eén van de grootste Groninger geleerden uit de middeleeuwen was Rudolphus Agricola (1444-1485), geboren in Baflo. Oorspronkelijk heette hij Roelof Huisman (Huesman), de “achternaam” van zijn moeder, dochter van een rijke landeigenaar, die een relatie had gehad met de plaatselijke pastoor. Als internationaal geleerde ging Roelof al snel met zijn naam in het Latijn, de wetenschappelijke taal van die tijd, door het leven: Rudolphus Agricola (=landbouwer), zoals te doen gebruikelijk was. Agricola overleed in Heidelberg.
Het grafdicht op de zerk van Klaas Jans vertelt ons een bijzonder verhaal.
TER GEDACHTENISSE VAN DE EERSAME KLAAS JANS, IN ZYN
LEVEN HUISMAN OP MIDHUISEN ONDER VIERHUISEN, OVERLEDEN
OP DEN 1 FEBRUAR 1787 IN DEN OUDERDOM VAN 28 JAAREN, 5 MAANDEN
EN 2 DAGEN, NALAATENDE ZYN WEDU. LUIKTJEN LUES DYKHUIS EN
EEN ZOONTJE.
De grafzerk voor Klaas Jans.TOEN IK NOG WAS, ZEID MEN VAN MY
GEEN STERKER MENSCH ZIET MEN ALS GY
'T WAS WAARLYK SOO, MAAR MERKT, DAT GOD
MY DEED ONTMOETEN TOT MYN LOT
DAAR 'K MORGENS VAN MYN VROUW EN KIND
HOE STERK GELIEFD EN TEER BEMIND
MYN AFSCHEID NAM, OP SCHAATSEN REED
NA GRUNO 'S STAD, DAAR NU NIEUW LEED
MY NU WEER TROF, DOORDIEN EEN BREUK
MY JAAREN LANK VEEL SMART EN KREUK
HEEFT ANGEBRACHT, VERMEESTERD MY
IN DEEZE STAND, WAAROM IK VRY
BY EEN BREUKMEESTER MY BEGAF
MAAR JUIST DIE MAN HAD OP DE PAS
VOOR MY GEEN BAAT, ZOODAT IK DOE
MY DUS BERIED OM NAAR HUIS TOE
OP SCHAATSEN WEER TE RYDEN WOU
IN ZULK EEN STAND IS WAARE ROUW
DIE HYR OP VIEL, IK KWAM ZOO THUIS
DOORNAT GESWEET VAN PYN EN KRUIS
BY MYN GELIEFDE VROUW EN KROOST
DIREKT NA 'T BED, 'K WAS AFGESLOOFT
TERSTOND GEHAALD TWEE ARS OM RAAD
VLYT ANGEWEND, MAAR 'T WAS TE LAAD
WANT ZIET, GEEN KRUID VOOR MY ZY KENDEN
MOEST IK DEN DERDEN DAG TEN ENDEN
MYN LEEFTYD ZYN, DUS BEN IK NET
DE TYNDE DAG IN 'T GRAF GEZET
VANWAAR IK WEER VERYSEN ZAL
VAAR WEL GELIEFDE, LOOFT GOD AL.
Hoewel niemand, zoals men zei, sterker was als hij, speelde een oude (lies)breuk hem parten, op zijn tocht per schaats naar de stad Groningen. Bepaald geen geringe onderneming. De schaatstocht, die hij ondernam vanuit Vierhuizen, hield heen en terug over het Reitdiep op z’n minst zo’n 60 km in. Aangekomen in de stad, kon de breukmeester, specialist in die dagen op het gebied van breuken, hem niet helpen en er restte hem niets anders dan terug te keren naar huis.
Artsen, die bij zijn terugkeer te hulp waren geroepen, konden niet voorkomen dat hij twee dagen later, op de derde dag, stierf. Op de tiende dag na zijn terugkeer werd hij begraven. Met het belijden van zijn geloof in de wederopstanding, een vaarwel tot zijn echtgenote en een oproep God ondanks alles te loven, stierf Klaas Jans, 28 jaar oud.
