Verzamelgraf

In plaats van de historische term knekelput wordt de laatste decennia steeds vaker het begrip verzamelgraf gebruikt voor de bijgezette resten van ruimingen op een begraafplaats. Deze term heeft oorspronkelijk echter een andere betekenis. Een verzamelgraf is de plek waar bijvoorbeeld de geïdentificeerde stoffelijke resten van een ramp begraven worden, zoals gebeurt op de Nieuwe Ooster in Amsterdam, waar de resten van de slachtoffers van de vliegtuigramp bij Moerdijk in 1981 zijn bijgezet. In dergelijke gevallen  kenmerkt een verzamelgraf zich  door een monument met daarop de namen van degenen die in het graf begraven zijn. De term verzamelgraf wordt ook gebruikt voor een graf waar resten uit meerdere graven in bijvoorbeeld bottenkisten weer ter aarde worden gesteld. In dat geval is vaak bekend om welke doden het gaat. Dat is een verschil met een massagraf of knekelput. Daar rust men in anonimiteit tot de laatste dag.

De afgelopen decennia werden verzamelgraven steeds zichtbaarder. Nabestaanden hadden behoefte om te weten waar geruimde stoffelijke resten van hun dierbaren lagen. Gedenktekens, bordjes en aparte zuilen met alle namen van hen die er bijgezet werden, kregen zo weer een zichtbare plek op de Nederlandse begraafplaatsen. Op veel Nederlandse begraafplaatsen is de laatste jaren een plek ingericht als verzamelgraf. Soms niet groter dan een standaardgraf, soms veel groter, met een bankje erbij en mogelijkheden om bloemen achter te laten. Met de moderne verzamelgraven is feitelijk een onderdeel van de begraafcultuur, de omgang met stoffelijke resten, weer meer zichtbaar geworden.