Porselein

Keramiek. Op begraafplaatsen vinden we porselein vooral terug als ornament. Op kindergraven soms een beeldje in de vorm van een engel of cherubijntje. Ook bloemmotieven, duiven of twee ineengrijpende handen zijn typische toepassingen van porselein. Met name op oudere katholieke begraafplaatsen is het terug te vinden in de vorm van medaillons met een Christus - of Mariahoofd, maar vaak ook als corpus, het lichaam van de gekruisigde Christus. 

Porselein werd zo'n 2000 jaar geleden uitgevonden in China, tijdens de Hang Dynastie.  Het geheim van porselein zit in het gebruik van kaolien, een vette, witte kleisoort. Kaolien is feitelijk een verweringsproduct van veldspaat, een groep van gesteentevormende mineralen die naar schatting 60% van de aardkorst vormen. Wanneer men kaolien mengt met kwarts en veldspaat kan men uiteindelijk porselein verkrijgen door het te bakken.

Lang werd porselein ingevoerd vanuit China en al ten tijde van Marco Polo trachtten Italiaanse ambachtslieden het proces na te bootsen, maar uiteindelijk lukte het Duitse wetenschappers pas in de achttiende eeuw om porselein te maken. De naam porselein heeft wel een Italiaanse oorsprong: in de vijftiende eeuw dacht men dan het Chinese porselein was gemaakt van de verbrijzelde geelachtig witte omhulsels van kauri's, zeeslakken, in het Italiaans porcellana genaamd. Kaolien, naar de Chinese bergketen Gaoling, werd aanvankelijk in Europa als grondstof gewonnen in Noord-Beieren, rond Limoges in Frankrijk en in de streek van Stoke-on-Trent in Engeland. Niet voor niets ontstonden daar grote porseleinfabrieken. De eerste Nederlandse porseleinfabriek verrees in 1759 in Weesp, maar was geen lang leven beschoren.

Porselein wordt tweemaal gebakken. De eerste keer bij 900 - 1000 °C, waarbij het zogenaamde biscuit ontstaat. Vervolgens wordt het glazuur aangebracht en gebakken bij 1250 - 1500 °C. Het eindproduct is hard en niet poreus, porselein is daardoor ook geschikt voor gebruik in de buitenruimte. Zoals alle keramiek blijft porselein kwetsbaar, maar het is wel bestendig tegen grote temperatuurverschillen.