De provincie Zeeland moet ooit veel meer begraafplaatsen hebben gekend, maar met de huidige 243 stuks komt Zeeland min of meer gelijk met de provincie Utrecht. Door wijzigingen in de provincie Utrecht is Zeeland een plaatsje gezakt. Ondanks dat Zeeland de provincie is met het minst aantal inwoners blijft deze Drenthe en Flevoland nog voor.
Van het totaal aantal begraafplaatsen is ruim 56% (137) in gemeentelijk eigendom. Net als bij Drenthe ligt dat percentage fors hoger dan het landelijk gemiddelde dat op 33% ligt. De resterende 44% laat zich grofweg verdelen naar bijna 14% voor begraafplaatsen met een katholieke signatuur en 9% voor PKN- of hervormde begraafplaatsen. Ruim 16% van alle begraafplaatsen blijkt geruimd te zijn en de rest wordt ingevuld door 6 joodse begraafplaatsen, 4 particuliere en 1 oorlogsbegraafplaats. Er worden weinig nieuwe begraafplaatsen aangelegd in Zeeland, de laatste dateert uit 2011 en is te vinden in Breskens.
De verdeling naar aard/gezindte kan als volgt worden weergegeven:
Begraafplaatsen naar gezindte in Zeeland 2023.
Met het hoge aantal gemeentelijke begraafplaatsen staat de provincie Zeeland op de 4e plaats, terwijl de provincie qua aantal Joodse begraafplaatsen op de één na laatste plaats komt. Alleen de provincie Flevoland beschikt er met 1 joodse begraafplaats over minder. Wel behoort de Joodse begraafplaats aan de Jodengang in Middelburg tot een van de oudste in Nederland. Met maar 4 particuliere begraafplaats valt Zeeland behoorlijk uit de toon ten opzichte van de andere provincies. Het gaat hier om de grafkelder op de buitenplaats Moesbosch bij Koudekerke, het oude kerkhof van Hoogelande en 2 individuele graven, beide uit de negentiende eeuw.
Kijken we naar het aantal begraafplaatsen dat in Zeeland bij of rond een kerk ligt, dan is dat met een aantal van 69 ruim 28% van het totaal. Van dat aantal liggen 58 kerkhoven daadwerkelijk rond een kerk (waarvan maar liefst 38 bovengronds geruimd) en de overige 11 liggen achter of naast een kerk.
In totaal zijn er van de 243 begraafplaatsen zeker 40 begraafplaatsen in zoverre geruimd dat er geen grafmonumenten meer aanwezig zijn. Zoals we al zagen, betreft dat met name oude kerkhoven in dorpen waar in de negentiende eeuw een gemeentelijke begraafplaats is aangelegd. Daarnaast zijn er in Zeeland 45 begraafplaatsen gesloten, ofwel bijna ruim 18% van het totaal. In Zeeland kan uiteindelijk op zo’n 158 begraafplaatsen nog daadwerkelijk begraven worden. Wat het aantal verdwenen begraafplaatsen in de provincie betreft: daar zijn er nu 60 van in kaart gebracht, maar het aantal zal nog oplopen na verder onderzoek. Naast dat veel begraafplaatsen in de dorpen en steden in Zeeland ten prooi vielen aan het water, zijn ook veel begraafplaatsen verdwenen door stedelijke groei, zoals bijvoorbeeld in Vlissingen.
Inmiddels kent Zeeland 3 crematoria. De eerste in de provincie werd gebouwd in Middelburg in 1978 en was daarmee het negentiende crematorium in Nederland. In 1990 volgde een crematorium in Terneuzen en de laatste kwam in Goes in 2018. Terwijl de eerste 2 bij een begraafplaats werden gerealiseerd, ligt die in Goes bij een industrieterrein langs de snelweg.
In totaal zijn 15 begraafplaatsen of onderdelen op die begraafplaatsen van rijkswege beschermd. Daarmee scoort Zeeland maar net iets hoger dan Drenthe, waar dat het geval is bij 11 begraafplaatsen. Het is niet bekend of er in Zeeland begraafplaatsen van gemeentewege beschermd zijn. In die zin vormt Zeeland wel een uitzondering want de meeste provincies kennen wel begraafplaatsen die gemeentelijk beschermd zijn.
Formeel kent Zeeland maar één oorlogsbegraafplaats, namelijk het Franse Militaire Ereveld in Kapelle. Daarnaast liggen op veel andere begraafplaatsen in Zeeland erevelden voor geallieerde soldaten die sneuvelden bij de gevechten in de Eerste of Tweede Wereldoorlog. De Noorderbegraafplaats in Vlissingen kent van beide oorlogen een grafveld, terwijl in Axel bijvoorbeeld de graven van een twintigtal Polen zijn te vinden.
De gemeente met de meeste begraafplaatsen in Zeeland is zondermeer Schouwen-Duiveland. Met het aantal van 42 begraafplaatsen staat deze gemeente op de laatste plaats in de top 10 van Nederlandse gemeenten met de meeste begraafplaatsen. Tot voor enkele jaren geleden voerde Schouwen-Duiveland de lijst nog aan, maar na samenvoeging van verschillende gemeenten in Friesland en Groningen dreigt Schouwen-Duiveland nu uit het rijtje te vallen. Na Schouwen-Duiveland komt de gemeente Veere met 33 begraafplaatsen op de tweede plaats in de provincie en op de gedeelde derde plaats staan Borsele en Sluis met ieder 28 begraafplaatsen.
Wat het oppervlak aan begraafplaatsen betreft komt Zeeland op de elfde plaats, goed voor 4,8% van het totaal. Het gaat om ruim 189 hectare, een gemiddelde van 0,8 hectare per begraafplaats. De grootste begraafplaats in Zeeland is te vinden in Middelburg. Daar kent de gemeentelijke begraafplaats een grootte van negen hectare. Gemiddeld is er in de provincie 4,9 m2 per inwoner aan grafruimte beschikbaar, wat weer relatief hoog is ten opzichte van andere provincies.
* Bij het overnemen van gegevens s.v.p. vermelden: Dodenakkers.nl - Kenniscentrum Funerair Erfgoed
