Twee eeuwen plus een kwart. Begraafplaats en Belangenvereniging Rustoord te Diemen – door Liesbeth Vermeulen en Bauke Wink
Meestal wordt Rustoord in Diemen in één adem genoemd met andere buitenbegraafplaatsen die dateren uit het eind van de achttiende eeuw, zoals Ter Navolging in Scheveningen en begraafplaats Oud Zuylen bij Maarssen. Onder deze begraafplaatsen is Rustoord wellicht de begraafplaats die zich het meest dynamisch ontwikkeld heeft.
Vermeulen en Wink hebben een boek geschreven over zowel de historie van de begraafplaats als de belangenvereniging die in 1989 voor de begraafplaats werd opgericht. Die belangenvereniging werd opgericht omdat de begraafplaats in de jaren tachtig nogal eens van eigenaar wisselde en het onderhoud ondertussen te wensen overliet. De oprichting van de vereniging wordt uitvoerig beschreven en tegelijk komt ook de historie van de laatste 25 jaar aan bod. Een opmerkelijke periode voor Rustoord waarin drie eigenaars voorbij komen en er bijna ook een crematorium aan de begraafplaats was toegevoegd. De voorlaatste eigenaar kocht de begraafplaats voor één gulden en in stichtingsvorm werden plannen voorbereid voor een crematorium. Het duurde vijf jaar voordat duidelijk werd dat Diemen geen crematorium duldde op de begraafplaats. De eigenaar zag verdere exploitatie niet zitten en jarenlang werd de begraafplaats min of meer aan zijn lot overgelaten. Begraven werd er nog wel maar het onderhoud liep terug en uiteindelijk kocht de gemeente Diemen de begraafplaats. De gemeente betaalde 100.000 euro voor de begraafplaats en begon daarna aan een forse investering om alles weer op orde te krijgen. De belangenvereniging was bij alle veranderingen betrokken maar loopt, 25 jaar na haar oprichting, wel tegen het probleem op dat men geen bestuursleden kan vinden. Het boekje is een verslag van wat de vereniging in die 25 jaar bereikt heeft.
Je zou bijna vergeten waar het allemaal mee begon, maar het boekje opent er gelukkig mee: de historie van deze begraafplaats. In 1791 ziet George Henri Aman de tijd rijp voor een begraafplaats buiten de stad. Elders zijn al zulke begraafplaatsen aangelegd en Amsterdam mag volgens Aman niet achterblijven. Voor de financiering worden aandelen uitgegeven en van de opbrengst worden de eerste rijen grafkelders gebouwd. Dit facet van de begraafplaats is tot op de dag van vandaag nog als zodanig herkenbaar. Tot 1852 blijft de familiebegraafplaats in eigendom bij de familie Aman en gaat daarna over in andere handen wat nadien nog enkele malen gebeurt. In 1888 wordt het woord Rustoord toegevoegd aan de naam.
In 1925 neemt de Lutherse kerk de begraafplaats over. In de decennia daarna wordt de begraafplaats uitgebreid en wordt in 1935 de huidige aula gebouwd. Na de Tweede Wereldoorlog wordt de begraafplaats verder uitgebreid totdat in 1960 de huidige omvang wordt bereikt. De begraafplaats komt in 1987 nog even in handen van de PC, maar besluit de begraafplaats niet te exploiteren en verkoopt deze aan een medewerker, wat dus een van de redenen is voor de oprichting van de belangenvereniging. Het verhaal over de begraafplaats wordt achter in het boekje verder aangevuld. Leuk is het overzichtje van wat Rustoord door de jaren kostte voor de verschillende eigenaars. Daarna volgt echter een opsomming van onderwerpen die voor betrokkenen en bewoners van Diemen herkenbaar zijn, maar voor anderen wat minder. Enkele interessante grafmonumenten op Rustoord worden ook nog belicht. Er zijn veel grafmonumenten geruimd, maar er resteren nog wel enkele die de moeite waard zijn. Er wordt echter vooral ingegaan op de personen die er begraven zijn, maar niet op de grafmonumenten zelf.
Het boekje kent geen hoogdravende vormgeving maar is echter rijk geïllustreerd en helder geschreven. De opbouw van het boekje lijkt wat onevenwichtig omdat het zwaartepunt sterk ligt op de belangenvereniging. Maar tegelijk dient dan geconstateerd te worden dat je zoiets niet al te veel tegenkomt. Geschiedschrijving van stichtingen of verenigingen rondom begraafplaatsen komen zelden aan bod als er weer eens een boekje verschijnt. De titel van het boekje is in dat licht goed gekozen. En dat zo’n vereniging wellicht wegens succes opgeheven kan worden is een opsteker voor al die andere verenigingen en stichtingen die zich inzetten voor behoud en instandhouding van Nederlandse begraafplaatsen.
Titel: Twee eeuwen plus een kwart. Geschiedenis van de begraafplaats 1791 – 1989 en Belangenvereniging 1989 – 2014 Rustoord te Diemen
Tekst: Liesbeth Vermeulen en Bauke Wink.
Aantal pagina's: 88
Uitgever: Belangenvereniging van de begraafplaats Rustoord te Diemen
Prijs: € 10,00 exclusief verzendkosten
Bestellen: via secretaris Bauke Wink:
