‘Een kleine geschiedenis van de begraafplaats aan de Bergweg in Velp’
Een ieder die weleens een begraafplaats bezoekt, weet bewust of onbewust dat deze plekken een afspiegeling zijn van onze geschiedenis. De woningen waar wij in wonen zijn misschien wel gebouwd door diegenen die er begraven liggen. De winkels uit onze jeugd werden bestierd door de mannen en vrouwen waarvan de namen op de grafstenen staan. De grafmonumenten vertellen hun verhaal.
Er zijn meerdere manieren om het verhaal van een begraafplaats te vertellen. Elk heeft zijn eigen perspectief. Soms is dat aan de hand van feiten; hoe de begraafplaats tot stand is gekomen, wie het ontwerp heeft gemaakt en de aanleg heeft verzorgd, wat de oorspronkelijke beplanting was en welke aanpassingen er in de loop der jaren zijn geweest. Daarnaast is er aandacht voor de cultuurhistorische waarden van de begraafplaats, waarbij ook steenhouwers, gebruikte materialen en toegepaste symboliek aan bod komen. Een andere manier is om te verhalen over de levens van de doden. Wie waren zij en wat hebben zij achtergelaten? Over de kruidenier, de dokter, het jongetje dat verdronk, de man die in de oorlog werd doodgeschoten, de vrouw die de kinderen in het dorp ‘haalde’ en de schrijfster die iedereen meenam in haar eigen wereld.
De meeste boeken over begraafplaatsen zijn een mengvorm tussen beide typen, waardoor er een balans ontstaat. Samen vertellen ze het verhaal van de begraafplaats en de gemeenschap. Het zwaartepunt van een boek kan afhangen van de begraafplaats; vergelijk een eenvoudige dorpsbegraafplaats maar met een grote stadsbegraafplaats, het levert heel verschillende achtergrondverhalen op. Uiteraard speelt de keuze van de auteur ook een cruciale rol. In het geval van de voormalige RK-begraafplaats in Velp heeft de schrijver de nadruk gelegd op de menselijke kant van het verhaal. Geen uitgebreide beschrijvingen over hoe de begraafplaats tot stand is gekomen, maar een bundeling van verhalen van mensen die er hun laatste rustplaats vonden. Daarbij maakte de schrijver bovendien gebruik van een bijzondere vorm om deze verhalen te delen, namelijk fictie en het introduceren van een commentator.
De liefhebber van harde feiten zal moeite met deze keuze hebben, want de schrijver deelt herhaaldelijk de gedachten die besproken personen hebben met zijn lezers. Historische personen worden soms personages. In andere gevallen laat de schrijver gebeurtenissen becommentariëren door een derde. Hierdoor ontstaat weliswaar een heel leesbaar geheel, maar is het soms moeilijk te bepalen of het gaat om feiten of om sentiment. Daarbij mag het ontbreken van bronnen en literatuur een gemis genoemd worden, in het algemeen maar ook voor diegenen die zich verder willen verdiepen in een specifiek verhaal.
Het boek behandelt in 91 hoofdstukken personen die in de periode van bijna 150 jaar op de kleine begraafplaats zijn begraven. Tot aan enkele jaren geleden toe. Waardevol zijn zeker de verschillende verhalen over oorlogsdoden, juist die niet als oorlogsslachtoffer erkend zijn. Met een boek als dit wordt de herinnering aan hen levend gehouden. Voor de verhalen van enkele recentere overledenen ligt de waarde vooral in het lokale. Zo ook bij de uitvaartzangeres die in het laatste hoofdstuk aan het woord komt en anderen die een band hebben met de begraafplaats. Desondanks kan de liefhebber van lokale geschiedenis, met een hang naar sentiment, met dit boek zijn hart ophalen. Daarvan getuigen ook de hoge verkoopcijfers in Velp zelf. Met het boek is een kleine geschiedenis van een katholieke dorpsbegraafplaats voor een deel ontsloten.
Het boek ‘Tot het einde der tijden’ is sinds 9 november 2018 uit.
Auteur: Herman Staring
208 bladzijden
Het boek kan besteld worden via de website van de RK Begraafplaats Velp: http://www.rkbegraafplaatsvelp.nl/boek/
