In februari verscheen het fotoboek ‘Signs of life’ van fotograaf Jeroen Hansen, een weergave van een project dat aanving in 2010. Signs of life laat gedenktekens zien van verkeersslachtoffers op de plek van de tragedie. Eerder publiceerde Hansen ‘Alleen heel anders’, met portretten van mensen met borstkanker. Hansen schuwt het taboe niet, hij laat graag zaken zien waar men liever niet over praat of die controversieel zijn.
Voor Signs of life bezocht Hansen in vier jaar tijd verschillende landen waar hij op zoek ging naar bermmonumenten. In onder meer Oostenrijk, Duitsland, Polen, Spanje en Italië fotografeerde Hansen de persoonlijke monumenten die nabestaanden plaatsten op de plek van een ongeluk. In Nederland zocht Hansen zelfs contact met verschillende nabestaanden. Hierdoor kreeg hij ook meer een gevoel bij de monumenten, wat hem hielp om zich in te kunnen leven als fotograaf. Toch heeft Hansen er voor gekozen om bij de foto’s in het boek geen verhalen te plaatsen. De foto’s moeten volgens hem het verhaal zelf vertellen. Zijn doel is om als lezer/kijker het monument te beleven door zijn ogen, waarbij elke foto zijn eigen verhaal vertelt.
De aandacht die Hansen met dit project genereert, ziet hij als steunbetuiging aan de nabestaanden. Daarmee is het boek in al zijn soberheid niet alleen een registratie.
De foto’s in het boek zijn niet geografisch gerangschikt, maar meer op vormgeving van het monument. Het boek begint met een uitgebreide verzameling kruisen, gevolgd door onder meer plakkaten, kransen, bloemen en planten tot gedenkstenen die op een begraafplaats niet zouden misstaan. De fotografie is sober, waarbij het landschap en de jaargetijden een belangrijke rol spelen. Het lukt Hansen om de kijker zich bij vrijwel elke foto even laten te bedenken welke tragedie er zich moet hebben afgespeeld. Want anders dan bij een graf kom je als kijker heel dicht bij het moment van overlijden, als het ware over de tijd heen.
Het boek mist een begeleidend schrijven van de fotograaf, meer dan een korte verklaring over het project wordt niet gegeven. Wel bevat het boek een kort (Engelstalig) essay van Mirjam Klaassens die is afgestudeerd op het fenomeen bermmonumenten vanuit geografisch perspectief. Zij probeert de vraag te beantwoorden waarom mensen een bermmonument plaatsen. Veelal doen nabestaanden dit om de gedachte aan het slachtoffer levend te houden, soms ook om te waarschuwen. Jammer genoeg geeft zij geen historische context, want het gebruik van bermmonumenten is niet van de laatste jaren, het kent een eeuwenoude traditie.
Signs of Life heeft in de betekenis iets hoopvols. De foto’s vertellen niet alleen het verhaal van een tragisch einde, maar ook van nabestaanden die in liefde de dood een plek willen geven, letterlijk en figuurlijk. Hansen creëert met boek daarmee feitelijk een eigen monumentje voor de slachtoffers. (2015)
Signs of Life.
ISBN: 9789490217600.
140 pag. Hardcover.
Engelstalig.
€ 29,95
