Ruim zestig jaar na de Tweede Wereldoorlog weet Remco Reiding met ´Kind van het ereveld´ de geschiedenis van een vergeten begraafplaats met vergeten oorlogsslachtoffers onder de aandacht te brengen. Zonder afbreuk te doen aan de achtergronden van die geschiedenis maakt Reiding van de zoektocht naar nabestaanden een persoonlijke missie. Op bijzondere wijze laat hij zien hoe de geschiedenis van 865 Sovjet-Russen die in het verre Nederland hun laatste rustplaats vonden zijn eigen leven veranderde.
Geboren in 1976 was Reiding tot de jaren negentig nauwelijks bekend met de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in zijn woonplaats Amersfoort anders dan de gebruikelijke geschiedenislessen op school. Eind jaren negentig, net 22 jaar, kwam daar verandering in toen Reiding als beginnend journalist voor de Amersfoortse Courant in aanraking kwam met het Russische Ereveld in het nabijgelegen Leusden. Op deze oorlogsbegraafplaats liggen 865 Sovjet-Russische slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog begraven. Slachtoffers die op dat moment allang weer vergeten waren. Maar de plek had een vreemde aantrekkingskracht op Reiding. Wie waren deze soldaten en hoe kwamen ze in Amersfoort terecht, zover weg van het Oostfront? Reiding werd gegrepen door het verhaal van het ereveld. Het gemis van zijn vader en het vroegtijdige afscheid van zijn moeder had hem zelf doen wankelen, maar de zoektocht naar nabestaanden zouden hem een nieuw doel geven in zijn leven. Reiding wilde de doden weer een gezicht geven, wie ze ook waren. Niet alleen voor de inwoners van Amersfoort, maar vooral ook voor de nabestaanden. Want niemand was het op dat moment gelukt om ook maar één nabestaande te traceren. Nog nooit had een nabestaande het graf van hun vader, broer of oom kunnen bezoeken. Voor Reiding iets onverteerbaars.
Zijn eerste inventarisatie naar de doden van het Russisch Ereveld werd het begin van een lange zoektocht die het leven van Remco Reiding ten beste zou doen veranderen.
Reiding startte zijn zoektocht met het achterhalen van de herkomst van de Sovjetsoldaten. In het nabij gelegen Kamp Amersfoort waren 101 Sovjet-Russen door honger omgekomen of vermoord. Maar al snel bleek dat ze niet allemaal in Amersfoort waren overleden. 73 slachtoffers waren her en der in Nederland overleden en in Leusden herbegraven. Het merendeel van de slachtoffers was echter eerst begraven geweest in het Limburgse Margraten voordat ze hun laatste rustplaats vonden in het midden van het land, ver weg van hun geboortedorp en familie in de toenmalige Sovjet-Unie.
De lezer wordt door Reiding op indringende wijze meegenomen in de zoektocht naar nabestaanden. Een zoektocht die start op de naastgelegen begraafplaats Rusthof en die zich als een olievlek uitbreidt van lokale archieven naar archieven in Duitsland en in de voormalige Sovjet-Unie. In het begin uiterst moeizaam, met kleine puzzelstukjes waarvan Reiding nog niet weet of hij ze kan plaatsen. Een doorbraak is er als hij in een Russisch archief de herkomst weet te vinden van ruim honderd van de oorspronkelijk in Margraten begraven Sovjet-Russen, namelijk het Duitse plaatsje ´Ljoedenschajd´, wat later blijkt te gaan om Lüdenscheid, ten zuiden van Dortmund. Vandaar gaat de zoektocht naar Duitsland en uiteindelijk via Margraten naar Delft. Terug in Nederland weet Reiding bij het Centraal Archievendepot van het Nederlandse ministerie van defensie uiteindelijk de Reports of Burial van alle in Margraten begraven Sovjet-Russen te vinden. Het zal hem brengen tot de eerste nabestaanden van slachtoffers met wie hij in contact komt. Ruim zestig jaar na de oorlog hoort Dimitri Botenko als eerste nabestaande het definitieve lot van zijn vader, Vladimir Botenko, en zijn laatste rustplaats. De nabestaanden van ruim 180 slachtoffers zouden dan nog volgen.
Het verhaal van Vladimir Botenko loopt als een rode draad door het boek. Enigszins geromantiseerd vertelt Reiding het levensverhaal van de dienstplichtige soldaat die vrouw en kinderen op de Krim heeft moeten achterlaten om in het Rode Leger de Duitse oorlogsmachine tot staan proberen te brengen. De wijze waarop Reiding dat heeft gedaan getuigt van veel respect voor de geschiedenis. Op basis van waargebeurde gebeurtenissen, gebaseerd op feiten en herinneringen van naasten en gestaafd door 14 jaar onderzoek doet Reiding daarmee recht aan die geschiedenis.
Hij doet dat op een innemende wijze. Door niet alleen het dramatische levensverhaal van een van de slachtoffers te beschrijven, maar tegelijkertijd verslag te doen van de zoektocht en daarmee inzicht in zijn eigen leven te geven, zien we als lezer hoe twee werelden uiteindelijk samenkomen. Met een meest bijzonder resultaat.
Wie een ontstaansgeschiedenis van een begraafplaats verwacht in de traditionele zin zal met ´Kind van het ereveld´ in eerste instantie misschien teleurgesteld zijn. Maar Reiding weet de lezer snel mee te nemen in het verweven verhaal van een Sovjet-Russisch oorlogsslachtoffer en dat van een jonge Nederlandse onderzoeksjournalist. ´Kind van het ereveld´ is daarmee een aangrijpend verslag van een bevlogen zoektocht. (2012)
'Kind van het ereveld' is te bestellen in de boekhandel of via de website 'Kind van het ereveld'
Kind van het Ereveld
auteur: Remco Reiding
formaat: 13,5 x 21,5 cm
illustraties: ± 30
omvang: 240 pagina's
uitvoering: paperback
prijs: € 19.95
ISBN: 978 94 90470 09 8
