Met de caravan op pad en dan begraafplaatsen gaan bezoeken. Er zijn mensen die dat doen, meer dan je denkt. Maar er een boek over maken is wat anders. Geen pretentieus boek maar gewoon laten zien wat er is aan mausolea, grafkapellen en grafkelders op de Nederlandse begraafplaatsen. Met veel foto’s. Harry Löwik uit Almelo is er een paar jaar zoet mee geweest en zoals hij zelf stelt “het was af en toe een flinke zoektocht”. Niet alle bezochte objecten liggen namelijk op een begraafplaats maar soms goed verstopt in de bossen of op een landgoed. Löwik beschrijft er 145 en start dicht bij huis met het mausoleum van de familie Rechteren Limpurg. Het eerste exemplaar werd dan ook aan een van de familieleden aangeboden.
De beschrijvingen bestaan in alle gevallen uit een korte plaatsbepaling, van welke familie het monument is, de afmetingen en daarna wat er te zien is. Ook wordt ingegaan op het jaar van totstandkoming en indien aanwezig worden de opschriften genoemd en de voorkomende symbolen of wapens. Alleen daar waar dat relevant is, wordt ingegaan op het belang van de begraven of bijgezette personen. Ook de architect, voor zover bekend, wordt genoemd en als het monument gerestaureerd is, is dat ook aangegeven. Alle beschrijvingen worden afgesloten met het adres zodat de lezer het zelf kan terugvinden. Achter in het boek bevindt zich een register met de namen, maar een bronnen- of literatuurverwijzing ontbreekt. Dat draagt weliswaar bij aan het idee dat hier ons de monumenten gepresenteerd worden zonder oordeel of waardering, maar een gemis is het wel dat er nauwelijks verdere achtergrondinformatie te lezen is. Niet over waarom veel van dergelijke monumenten buiten begraafplaatsen tot stand kwamen, maar ook niet waarom juist op die plek.
De beschrijvingen lijken op die gebruikt worden in het register van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, maar lang niet alle getoonde monumenten zijn van rijkswege beschermd. Sommige zijn op geen enkele wijze beschermd, maar door de wijze van presenteren geeft Löwik aan dat ze haast alle gelijkwaardig zijn. Door niet aan te geven wat de status is, vraag je je eigenlijk niet af hoe dat zit. Je gaat ervan uit dat ze waardevol zijn. En inderdaad, de 145 monumenten vertegenwoordigen dat wat gezien wordt als het summum van de Nederlandse grafcultuur. Vaak aangelegd door adellijke of andere vooraanstaande families, al dan niet op eigen grond.
Je vraagt je af waarom zo’n boek er niet eerder is gekomen. Löwik vond het kennelijk een gemis. Opzet, uitwerking en vooral de talloze foto’s, alles in kleur, maken dit een soort van koffietafelboek dat geheid een gesprek oplevert en tegelijk ook uitnodigt om enkele van de monumenten te bezoeken. Niet met het boek in de hand, want het is een fors werk geworden dat niet in de binnenzak gestoken kan worden. Al met al een mooi initiatief om dit erfgoed onder de aandacht te brengen en het zal ongetwijfeld menig lezer uitnodigen zelf nader onderzoek te doen naar de oorsprong en achtergronden.
Titel: Bijzondere herinneringsplekken op de Nederlandse Dodenakkers. Mausolea, Grafkapellen en Grafkelders
Auteur: Harry Löwik
Aantal pagina's: 298
Uitgever: Eigen beheer
ISBN: 9789403737157
Prijs: € 35,00 + verzendkosten
Te bestellen via