Objectief en zonder ruis. Zo is het laatste boek van de historisch cartografisch pentekenaar Ben Speijdel te omschrijven. Dit keer heeft Speijdel zich gestort op de Amsterdamse begraafplaats Sint Barbara. Voor Speijdel min of meer een thuiswedstrijd want de tekenaar is geboren in die stad. De vraag of hij na Moscowa, Schaarsbergen en Weurt de Amsterdamse begraafplaats wilde tekenen, beantwoordde hij dan ook meteen positief. Kennelijk is het werk op Sint Barbara hem goed bevallen want zowel uit het boek als uit de presentatie op 30 oktober jl. bleek de fijne samenwerking met de familie Degenkamp. Die familie beheert de begraafplaats inmiddels al bijna 75 jaar, wat ook in het boek naar voren komt.
Speijdel heeft ondanks het winterse voorjaar vele dagen geschetst en dia’s gemaakt van alle graftekens op de begraafplaats. Alle namen en sterfjaren op de gedenktekens heeft hij genoteerd en uitgewerkt tot tekeningen voor het boek. Zonder afleidende elementen, schaduwen of verkleuringen brengt Speijdel de objecten en vooral details in beeld.
Voor het boek heeft Speijdel een titel gekozen met dubbele betekenis. Allereerst voelen nabestaanden dat hun geliefde op Sint Barbara begraven wordt met liefde en aandacht. Die geborgenheid spreekt velen aan en maakt de begraafplaats dan ook tot een plek die nabestaanden graag bezoeken, al is het maar voor een praatje met de beheerder of een andere bezoeker. De andere betekenis van de titel komt tot uiting in een stuk geschiedenis dat Speijdel in het boek ook naar voren laat komen. Die geschiedenis slaat op begraafplaats De Liefde, de voorganger van Sint Barbara die van 1845 tot 1893 gebruikt werd. Veel van de overledenen die hun rustplaats kregen op De Liefde zijn in de loop der tijd overgebracht naar Sint Barbara. Nog in 1962 werden graven overgebracht om op Sint Barbara voor eeuwig geborgen te worden.
Het boek over Sint Barbara gaat niet alleen in op de geschiedenis, maar ook op bijzondere grafmonumenten, symbolen en personen die er begraven zijn. Zo heeft de in 2009 overleden Simon Vinkenoog niet alleen een plekje gevonden op de begraafplaats, maar ook in het boek. Voor hem is een hele bladzijde ingeruimd. Daarnaast komen ook de kindergraven (met alle voornamen), graven van kloosterorden en nieuwe ontwikkelingen op de begraafplaats uitgebreid aan de orde. Een voorbeeld van dat laatste is een schets van het aanstaande urnenhof dat op de begraafplaats gerealiseerd zal worden.
De verbintenis van de familie Degenkamp met de begraafplaats komt ook in tekeningen naar voren. Drie generaties van die familie zijn betrokken bij de begraafplaats en Johan Degenkamp is inmiddels al 50 jaar werkzaam op de begraafplaats. Aan hem werd dan ook het eerste exemplaar aangeboden. Daarmee is het boek van Speijdel tegelijk een eerbetoon aan de familie Degenkamp. Maar dat was voor het stichtingbestuur niet de enige reden het boek te laten verschijnen. Ook de fraaie kapel die op de voorzijde van het boek prijkt, wordt in de spotlights gezet. Het blijkt dat deze kapel, waar ook de boekpresentatie plaats vond, nodig aan restauratie toe is. De opbrengst van het boek komt dan ook ten goede aan het herstel van de kapel. Een mooie aanrader dus om dit bijzondere boek aan te schaffen.
Ben Speijdel, Begraafplaats Sint Barbara. Geborgen liefde in beeld (Oosterhout, Gld): Uitgeverij Vanitas b.v., 2010, 175 blz., € 24,95 exclusief verzendkosten. Te bestellen via
