Een offerblok in een kerk was eeuwenlang een vast gegeven. In sommige gevallen had men een losse bus die bij begrafenissen bij de ingang van het kerkhof geplaatst kon worden. Doorgaans stond op het offerblok voor wie of welke groep geofferd werd. Andere benamingen zoals armenbus, kerkeblok of armenpaal waren ook bekend. De opbrengst van de blokken werd meestal vermeld in de kasboeken van de diaconie.
De beide offerblokken in 2023 voordat ze opgeknapt werden (foto Leon Bok).Toen in 1846 in Odoorn een nieuwe begraafplaats in gebruik werd genomen, had men het probleem dat bij begrafenissen niet meer geofferd kon worden. Daarom werd bij de ingang die gebruikt werd voor de lijkstoet aan weerszijden vaste offerblokken geplaatst. Een voor de armenzorg en een voor de diaconie. De blokken die nu nog te vinden zijn op de begraafplaats van Odoorn dateren niet uit de negentiende eeuw, gezien de toepassing van beton, maar dat ze oud zijn staat wel vast.
De offerblokken moesten zodanig geconstrueerd worden dat ze niet gemakkelijk open te breken waren. Waarschijnlijk werden de blokken na een uitvaart zondermeer meteen geleegd, want talloze offerblokken in kerken en daarbuiten werden opengebroken voor hun inhoud. De blokken stonden zo jarenlang bij de ingang van de begraafplaats van Odoorn. Later kreeg de begraafplaats een andere hoofdingang en raakten de blokken in vergetelheid. Het gebruik van offerblokken was met de opkomst van de professionele armenzorg na de Tweede Wereldoorlog sowieso een zachte dood gestorven.
De offerpaal aan de linkerzijde van de ingang na het opknappen.
In 1940 beschreef dominee van Lunzen in het kerkblad van de Vrijzinnige Kerk (het grune kraantie) onder de noemer ‘kerkhofcollecten’, een opbrengst van 74 gulden en 6 cent. In 1941 was de opbrengst 185 gulden en 56 cent. Al die tijd ging de opbrengst naar de diaconie van de Vrijzinnige kerk. Nadat het offeren via zo’n blok niet meer gebruikelijk was, werden de blokken in Odoorn niet weggehaald. De offerblokken zijn niet altijd direct aangezien voor offerblokken omdat ze van een afstand lijken op een gewone betonnen paal. Alleen het ijzeren dakje op een van de palen verraadt een andere functie. In de betonnen paal zit bovenin een sleuf en daaronder een holte dat aan de achterzijde bereikt kan worden via een ijzeren deurtje. Het dakje moest voorkomen dat er water via de sleuf in de holte kwam. Het deurtje zit met twee scharnieren stevig bevestigd en kan met een metalen beugel en hangslot afgesloten worden. Een aantal jaren geleden waren de offerblokken, nu feitelijk eigendom van de gemeente, verwaarloosd en had niemand er enig aandacht voor.
Daar het ene offerblok aan de rechterkant een dakje miste, het ijzerwerk van beide roestig was en de palen scheef stonden, nam Marchinus Elting het initiatief voor herstel. Hij vatte het plan op om dit stuk kerkelijke geschiedenis weer in ere te herstellen. Via een beleidsmedewerker Groen en Landschap van de gemeente Borger-Odoorn kreeg hij toestemming om een plan uit te voeren. Daarbij voorzag het bedrijf Stevens Constructie Odoorn, pro deo het ene offerblok weer van een nieuw dakje. Verder is met hulp van Buurtbeheer Borger-Odoorn, het opknappen van beide palen opgepakt.
De offerpaal aan de rechterzijde, nu weer met een dakje zoals oorspronkelijk de bedoeling was.
Tijdens de voorbereidingen voor de werkzaamheden was het Elting al opgevallen dat niemand op de hoogte was van het bestaan van dit historisch erfgoed. Dit baart hem wel zorgen voor de toekomst, zeker waar het gaat dergelijke waardevolle objecten, hoe simpel ook. Volgens hem zijn de offerblokken een stuk van het verleden die een herinnering vormen aan de geschiedenis van weleer. Daar moeten we zuinig op zijn en koesteren, aldus Elting.
