Op de oude begraafplaats van Den Helder, daterend uit 1608, zijn heel wat slachtoffers van de zee en van oorlogen te vinden. Er liggen bekende redders, zoals Dorus Rijkers maar ook veel die niet gered konden worden. Zo ook de slachtoffers van Hr. Ms. Mijnenveger ‘Frans Naerebout’ dat op 2 mei 1918 op een mijn liep en zonk. Van de negentien opvarenden kwamen tien mannen om. De mijn was waarschijnlijk van Britse makelij.
De Frans Naerebout was een zogenaamd stoomloodstransportvaartuig. Het schip was in 1902 gebouwd bij de Koninklijke Maatschappij De Schelde te Vlissingen. Met een lengte van bijna 33 meter en een breedte van 6,5 meter had het een waterverplaatsing van 232 ton. Het schip was vernoemd naar de vermaarde loods en mensenredder Frans Naerebout (Veere 1748 - Goes 1818). Bij de kustwacht vaart sinds 1989 weer een ‘Frans Naerebout’.
In 1914 werd de Frans Naerebout gemobiliseerd om dienst te doen als hulpmijnenlegger-hulpmijnenvisser. De normale bemanning van elf koppen werd voor dit doel opgevoerd tot bijna twintig. Op 2 mei 1918, een zonnige dag met een matige wind uit het oost-noord-oosten, voer het schip bij het Stortemelk, het zeegat tussen Vlieland en Terschelling. Daar was op 30 maart de torpedoboot Hr. Ms. G 11 al op een mijn gevaren. Het zeegat diende dus schoongeveegd te worden. Terwijl de Frans Naerebout daar mee bezig was ging het mis. Rond twee uur in de middag liep het schip zelf op een mijn en zonk binnen twee minuten. Negen bemanningsleden, waaronder de commandant J. Gayaard, werden gered. De transportboot ‘Amsterdam’ en de mijnenveger ‘Lutine’ pikten de slachtoffers uit zee. Sommigen waren toen al dood. Een aantal bemanningsleden spoelde later aan op het strand van Vlieland.
Begraven in Den Helder
De op Vlieland aangespoelde slachtoffers werden aldaar begraven. Het ging om de matroos 1e klasse W. Broer, stoker 1e klasse P.W. Grootveld, matroos 2e klasse P.J. Kortlevers en korporaalkok J.W.F. Ridderikhof. Zes slachtoffers werden op de gemeentelijke begraafplaats van Den Helder begraven, net buiten het oude historische gedeelte. Op grafnummer B/F/016 vinden we een fors monument dat opgetrokken is uit Belgisch hardsteen. Binnen een omrand grafvak staat op het hoofdeind een brede opstand met daarvoor een liggende tekstplaat. Het uit meerdere delen opgebouwde monument bestaat uit een naar voren stekend middendeel dat centraal het marine-embleem bevat met links 1914 en rechts 1919. Daarboven is in een haast boegvormige 
plaat een tekst opgenomen: “Voor hen die vielen”. Op de tekstplaat die voor het monument ligt, staan de namen van de zes bemanningsleden die hier begraven werden: de matrozen A. Arends (geen leeftijd bekend), J. Schenk (25 jaar) en M. Hoek (25 jaar), stoker J.G. Verharen (28 jaar), zeemiliciën-stoker M. Erkelens (20 jaar) en de zeemiliciën-hofmeester G.J. Haavekost (22 jaar). De tekst is door algen en ouderdom dusdanig verweerd dat deze niet gemakkelijk leesbaar is. Het grafmonument maakt echter duidelijk dat de Eerste Wereldoorlog ook in Nederland slachtoffers eiste.
Literatuur
- Bremer, J.T. en L.R. Deugd; Bijzondere mensen, bijzondere zerken op de Algemene begraafplaats van Huisduinen, Den Helder 2006
- Leeuwen, Marius van en Alfred Staarman; Tastbare herinneringen 1914-1918. Uitgave ter gelegenheid van het 25 jarig bestaan van de Western Front Association Nederland, 2008
Internet
- Over de eerste Nederlandse mijnenvegers op Go2War2
