Toiletgelegenheden op begraafplaatsen of kerkhoven zijn geen algemeen voorkomend fenomeen. Veel grote begraafplaatsen kennen nette toiletgebouwtjes of toiletblokken bij aula of poortgebouw. Net en modern comfort dat voor veel bezoekers onmisbaar is. Ook op kleinere begraafplaatsen en kerkhoven was behoefte aan een fatsoenlijke gelegenheid voor de toiletgang van kerkgangers of begraafplaatsbezoekers. Veel van die gelegenheden zijn allang weer verdwenen, net als het openbare urinoir in menig straat. In ‘Pisbakken en kakdozen’ wordt aandacht besteed aan dit vergeten plekje, vooral die gelegenheden die waarschijnlijk de toets der tijd niet zullen weerstaan. Dit keer een eenvoudig urinoir in Opende (Groningen).
Net rechts van de ingang van het hervormde kerkhof van Opende, in de gemeente Grootegast, staat een wat onopvallend bakstenen constructie. Een gebouw is het niet want het heeft geen dak, geen deur of raam. Bij nader inzien blijkt het een urinoir, alhoewel dat aan de binnenzijde niet meer te zien is. Het wordt namelijk gebruikt als opslag voor planken en vermoedelijk staan die net voor de pisbak. Het urinoir is op een rechthoekig grondvlak geplaatst en bestaat uit een muur aan de achterzijde, zijmuren en aan de voorzijde een halve muur die ter rechterzijde ruimte laat om binnen te treden. De muren zijn aan de bovenzijde afgesmeerd met een cementlaag tegen inwatering. De muren zijn van een eenvoudige fabrieksteen met een platvolle voeg die her en der behoorlijke sporen van slijtage vertoont. Dat dit urinoir bij een kerkhof staat wordt duidelijk door de grafsteen die achteloos voor de ingang is gelegd, als een soort opstap.
In gebruik is het urinoir nog wel, maar niet meer voor de kleine boodschap.
