Wellicht dat u, net zoals ik, regelmatig hebt rondgelopen op een begraafplaats met enige aandrang. Op veel begraafplaatsen rest dan vaak alleen burgerlijke ongehoorzaamheid! Grotere begraafplaatsen kennen evenwel nette toiletgebouwtjes of toiletblokken bij aula of poortgebouw. Netjes en modern comfort die voor veel bezoekers onmisbaar is.
Maar in het verleden was er natuurlijk ook al behoefte aan een fatsoenlijke gelegenheid voor de toiletgang van kerkgangers of begraafplaatsbezoekers. Veel van die gelegenheden zijn dan ook vastgebouwd aan het kerkgebouw of de toren. In sommige gevallen vraag je wel eens af hoe men tientallen jaren geleden nou aankeek tegen het idee dat iemand hooguit een halve meter van een graf zijn behoefte deed! Toch kennen nog tientallen begraafplaatsen en kerkhoven een pisbak of kakdoos. Veel van die gelegenheden zijn in onbruik geraakt omdat wellicht het niet meer op prijs werd gesteld of juist gewoon omdat de stank te erg werd.
Op het rooms-katholieke kerkhof van Oosteind in de gemeente Oosterhout (NB) kan men nog gewoon zijn plas doen. Afgescheiden van het kerkhof door een bakstenen muur met een halve ezelsrug vinden we hier twee urinoirs. Vaak zijn de gelegenheden er alleen voor mannen, net zoals hier. Het urinoir is mogelijk gebouwd in 1925 na een verbouwing aan de kerk. De twee urinoirs zijn feitelijk niets anders dan een betonnen wand met tussenschot en lager gelegen opvangbak. De ruimte is betegeld, net als het pad dat er naar toe leidt. De drempel bestaat uit een bakstenen rollaag. Aandacht voor detail had men ook want op de hoeken van de muur bevinden zich hardstenen hoekstukken. De nu geheel open toegang vertoont sporen die er op wijzen dat er mogelijk nog een afsluiting voor heeft gezeten.
Dit artikel verscheen eerder in de nieuwsbrief van november 2008
