Sommige begraafplaatsen zijn niet wat ze zijn. Dat geldt in Nederland vooral voor islamitische begraafplaatsen. Waar daarvan gesproken wordt, wordt meestal een islamitisch gedeelte of grafvak bedoeld. Islamitische graven in Nederland zijn er al heel erg lang. De oudste is wellicht het graf bij Zwolle voor de islamitische ‘negerslaaf’ die met zijn meester mee terug kwam naar Nederland en hier in 1828 op een buitenplaats werd begraven. Islamitische graven vonden we ook al vroeg op De Nieuwe Ooster in Amsterdam, zoals die van Javaanse zeelieden die begin twintigste eeuw omkwamen bij een brand op hun schip. Individuele graven waren er ook veel en soms een verzameling zoals in Kapelle waar Franse soldaten van Afrikaanse afkomst begraven zijn die in 1940 in Zeeland probeerden de Duitsers tegen te houden. Ook in het Friese Nijemirdum vinden we zo’n verzameling, dit keer afkomstig van Ambonese moslims die na de onafhankelijkheid van Indonesië naar Nederland kwamen.
Zelfstandige islamitische begraafplaatsen zijn er in Nederland nog nauwelijks te vinden. De meeste islamitische begraafplaatsen zijn feitelijk onderdeel van een gemeentelijke of particuliere begraafplaats, met een uitzondering in Almere. Daar heeft de Stichting Almeerse Moslims Al Raza in 2007 een eigen begraafplaats aangelegd. Deze ligt weliswaar naast de gemeentelijke begraafplaats van Almere, maar ze wordt zelfstandig beheerd. Een eerste uitbreiding heeft inmiddels ook al plaatsgevonden.
Wanneer tijdens bezoeken aan begraafplaatsen is vastgesteld dat er ook islamitische graven liggen of een islamitisch deel, dan wordt dit vastgelegd. Het gaat dus niet om vast te leggen dat er een intentie is om islamitisch te begraven, maar om daadwerkelijke graven. Op die manier blijkt dat op een totaal van 3.372 actieve begraafplaatsen [1] er 110 een islamitisch gedeelte kennen (inclusief die in Almere). Dat betekent dat op 3,3% van de actieve begraafplaatsen in Nederland islamitisch begraven kan worden. Er zijn zestien bijzondere begraafplaatsen waar dat kan en 94 gemeentelijke. Er komen in de Randstad wat meer mogelijkheden tot islamitisch begraven voor dan in de rest van Nederland. De meeste grote steden in ons land bieden de gelegenheid tot islamitisch begraven. In sommige gevallen lijkt het er op dat een enkele begraafplaats in de toekomst zelfs alleen nog gebruikt wordt voor islamitisch begraven. Een voorbeeld daarvan is de gemeentelijke begraafplaats Vredehof in Nijmegen.
[1] niet meegerekend zijn kloosterbegraafplaatsen, joodse begraafplaatsen, gesloten en geruimde begraafplaatsen.
