Veel grafmonumenten op de begraafplaats van Bedum aan de Schoolstraat stralen een zekere voornaamheid uit. Bedum mag dan de belangrijke positie als bedevaartplaats hebben verloren, de Sint Walfridus met de scheefste toren van Nederland herinnert aan de tijd dat pelgrims van heinde en ver kwamen om de geloofsprediker Walfridus en zijn zoon Radfridus te vereren, die door de Noormannen werden vermoord.
Grafstenen zijn tekens van piëteit. Grafstenen houden de herinnering levend aan wie hier rusten. Zij dragen namen. Namen van mensen, van wie hun levens geschiedenis zijn geworden. Mensen, over wie men iets of tot wie men nog iets wilde zeggen. Mensen, die men zelf nog wilde laten spreken, soms in de vorm van poëzie. Het is die poëzie, die we duiden als grafpoëzie.
We komen het in een overvloed tegen in dát deel van ons land, dat bevolkt wordt door mensen, die van oudsher niet direct als poëtisch te boek staan en vaak kort van stof zijn: Groningen. Daarbij valt ook vast te stellen, dat deze grafpoëzie in sommige streken van de provincie rijker vertegenwoordigd is dan in weer andere. Concentraties ervan treft men onder andere aan op de kerkhoven van Leermens, Harkstede, Scharmer, Bierum en op de begraafplaats van Holwierde.
Kijken we over de provinciegrenzen heen, dan valt op, dat er vooral in de veenkoloniale streken van de provincies Drenthe en Friesland tamelijk veel grafpoëzie wordt aangetroffen, elders in veel mindere mate. De vraag rijst: wat kan daar de oorzaak van zijn?
Rond de Maartenskerk in het dorp Middelbert (gemeente Groningen) bevindt zich op het kerkhof een schat aan 19e eeuwse grafpoëzie. De Maartenskerk zelf werd gebouwd in de 13e eeuw. Verbouwingen in de loop der eeuwen zijn duidelijk zichtbaar. Opmerkelijk is de westgevel uit de 18e eeuw met een fraai cartouche (ornament) boven de toegangsdeur.
Het Griekse opschrift luidt in vertaling:
HET HOE. EN. HET WAAROM
VAN DE. WEDEROPSTANDING
VAN DE. DODEN
Met deze woorden wordt verwezen naar de eerste brief van de apostel Paulus aan de Korinthiërs, hoofdstuk 15, de verzen 35 tot en met 44.
De tekst:
BEWAERT UWEN VOET
ALS GIJ TEN HUISE
GODES IN GAET,
vinden we in het boek Prediker, hoofdstuk 4, vers 17.
Bij het betreden van het kerkhof worden we direct al getroffen door het gedicht op de grafpaal van de schoolmeester Jan Gerrits Rijkens:
VOOR DUIZENDEN
GEWERKT,
DOOR VELEN HOOG-
GEACHT.
OOGST HIJ HIER
BOVEN NOG
DEN DANK VAN
'T NAGESLACHT!